Het is een rot gezicht.

Het lijkt wel een slagveld uit de eerste wereldoorlog.  In januari 2020 is firma Bruin begonnen met het herbeplanten van het park in de Waldervaart. Een rotgezicht …..maar nodig, net zoals de “rot maatregel” die werd afgekondigd door MP Rutte. Hij heeft tegen de zin van zijn vroem vroem partij de snelheid op autowegen verlaagd naar 100 km/u.  De stikstof uitstoot moet naar beneden. Stikstof waardoor in het park bramen en brandnetels een voorname plek hebben weten te veroveren.  Zij kunnen goed tegen een overmaat aan stikstofverbindingen en verdringen andere planten. Brandnetels hebben weliswaar als waardplant een functie voor vlinders omdat ze veel soorten rupsen voedsel bieden maar de insectenpopulatie in het park zou erg gebaat zijn bij meer bloeiende kruiden en heesters. Insecten dienen als voedsel voor vogels. Als die heesters ook nog bessen dragen dan is het feest voor de vogels. Op de locatie van de foto zijn vier flinke essen gesneuveld.  Daar komt een bloemen tuin voor terug.

Provincie Zuid Holland wil graag Smienten jagen

SVN, de Samenwerkende Vogelwerkgroepen van Noord-Holland heeft vijfmaal met succes de jacht op smienten met een rechtszaak weten tegen te houden.   In Zuid-Holland is de strijd nog niet voorbij. De Zuid Hollandse provincie wil toch smienten jacht mogelijk maken. Na verlies in de rechtbank van de kwam er een bericht van de Raad van State: de provincie is in hoger beroep gegaan. Erg treurig dus dat ook deze  provincie blijkbaar heel erg graag wil dat er smienten worden geschoten.

18 januari: Impressie van de midwinter telling in Tringa gebied.

Om 9 uur was er een flinke groep tellers verzameld bij de Nieuwe Nes in Schagen.  Het was droog, geheel bewolkt en leek niet koud.  Verschillende polders rond Schagen zouden een bezoek mogen verwachten.  Kaarten met daarop aangegeven wie welk gebied zou gaan bekijken werden verdeeld en de tellers gingen op pad.  De coördinator, Herman Wolfswinkel,  had op de kaarten nummers gezet die de polders in stukjes verdeelden.  Team Hans en Hans (hier worden alleen hun ervaringen gemeld) deed de weilanden in de directe omgeving van Schagen, het terrein achter de witte paal en het kanaal van Schagen-haven naar het Noord-Hollands kanaal.  Bij elkaar goed voor bijna 50 km autorijden.  Eérst even naar de slootjes langs de Haler weg.  Daar worden geregeld grote zaagbekken gezien. Het barst er dan ook van de vis. Deze keer zaten er ook een stuk of vijf.

Grote zaagbekken aan de Haler weg.  (foto van 14 januari  Hans Dijkstra)

Moet dat nou??

Het is alweer twee weken geleden dat de hel losbrak.  Ik bedoel die enorme herrie die vooral in Nederland wordt gemaakt om het nieuwe jaar in te luiden.  Telkens verschenen in de dagen erna weer berichten over gewonden en dit jaar zelfs doden die daarbij zijn gevallen. Terwijl in veel grote steden in het land waar het meeste consumenten vuurwerk wordt gemaakt het afsteken ervan is verboden, (China) , wordt er in Nederland over gediscussieerd.  Het lijkt erop dat de standpunten die door de politiek worden ingenomen aan het verstuiven zijn. Strengere regels of zelfs een totaal verbod zitten er aan te komen.  Dan helpt het massaal tekenen van petities!!

Fotomontage van vogels in de vuurwerkmist.

Excursie naar Wieringen op 5 januari

’s Morgens, tien minuten voor acht, verzamelden zich 12 vogelaars bij de Nieuwe Nes. De zon zou pas over een uur op komen. Het reisdoel was de Wieringermeer. Wat was de verwachting?   In Poolland zat nog altijd de kleine regenwulp. Er was naast die bijzonderheid een kleine trap gezien door een gelukkige vogelaar die hem naast die kleine regenwulp in zijn telescoop zag op duiken. Op Wieringen zou een roodhalsgans te zien zijn en in het IJsselmeer dobberde nabij het haven restaurant “Dikke Bries” een buffelkop eend.

Omdat het bij vertrek nog erg donker was werd besloten om de kleine regenwulp even over te slaan en eerst naar de kust te rijden. Vijf minuten vóór zonsopkomst arriveerde de colonne bij Camping zeezicht aan het Wieringse wad. De bewolking was erg dik. Er viel gelukkig de hele dag geen regen uit… maar zonlicht kwam er ook niet door.  Jammer voor de fotografen.  Er zaten wat bergeenden, rot en grauwe ganzen.  Na tien minuten werd besloten verder te gaan.

Om 9:00 uur zagen we bij de Normerpolderweg een koppel patrijzen in een weiland zitten.  Een klein eindje verder, aan de Normerweg zat een enorme groep brandganzen vlak voor een omheining met palen.  Er zou één roodhalsgans tussen zitten.  Maar ja… alle ganzen waren aan het vreten en dan steken ze hun kop in het gras. Hierdoor ontdek je maar moeilijk een rood halsje tussen al die zwarte.  Gelukkig zijn ganzen waakzame dieren. Er is er altijd wel één die even zijn kop op tilt om te zien of alles veilig is.  Zo was de roodhalsgans af en toe te zien.

Foto:  Patrijzen in de ochtendschemering (Hans Dijkstra)

Nieuwe website voor vogels kijken in Europa

Where to watch birds in Europe? Goede informatie over vogelgebieden is vrijwel in heel Europa lastig te vinden. Soms zelfs ondoenlijk. Om dit drastisch te verbeteren is www.birdingplaces.eu gelanceerd. Op Birdingplaces.eu kun je de beste vogelplekken van Europe vinden, allemaal bij elkaar op één plek. Met bij elke vogelplek precies de juiste informatie om een paar uur lekker vogels te kijken. Ook in Nederland vind je op deze manier buiten je eigen regio heel snel en gemakkelijk de leuke vogelgebieden.

2020 is het Jaar van de Wilde Eend

Hieronder een verkorte versie van de mededeling op de site van Vogelbescherming ( https://www.vogelbescherming.nl/actueel/bericht/2020-is-het-jaar-van-de-wilde-eend )

Geplaatst op 20 december 2019

Het dreigt mis te gaan met onze vertrouwde wilde eend. Nee, bang voor volledig uitsterven hoeven we niet te zijn, maar met een achteruitgang in aantal broedparen van zo’n 30% sinds de jaren negentig wordt die vertrouwde wilde eend opeens veel minder algemeen. Dus komt Vogelbescherming samen met Sovon Vogelonderzoek Nederland in actie en is 2020 het Jaar van de Wilde Eend.

Een exclusief Hollands mysterie

Schrale of rijke zangkunsten, ze worden tegenwoordig minder gehoord. Okay, ons land telt nog steeds zo’n 200.000 tot 300.000 broedparen, maar de afname van 30% is significant. “Dan bekruipt je toch het gevoel ‘verdorie, alwéér zo’n vogel van het boerenland’. Het aantal overwinterende wilde eenden is sinds 1990 zelfs met 40 procent gedaald. In veel Natura 2000-gebieden wordt de norm voor wilde eenden niet eens gehaald”, zegt Ruud Foppen, onderzoeker bij Sovon Vogelonderzoek en Vogelbescherming Nederland.

Foppen vindt het belangrijk om zo snel mogelijk de oorzaken te achterhalen. “Pas dan kunnen we beschermen. Er zijn vreemde dingen gaande. Zo daalt alleen bij ons, en niet in de ons omringende landen, het aantal broedparen en lijkt het kleinere aantal overwinteraars niet te linken aan – zoals je zou verwachten – de klimaatverandering.”

Minicursus Tuinvogels herkennen KNNV 11-01

Den Helder – De KNNV afdeling Alkmaar-Den Helder organiseert op zaterdag 11 januari 2020 een minicursus Tuinvogels herkennen, onder leiding van Klaas Bart en Marinco Lefevere, bij De Helderse Vallei.

Welke vogels zijn er te zien in de tuin? Het verschil tussen de mus en de merel kennen de meeste mensen misschien wel, maar hoe onderscheid je een pimpelmees en een koolmees? En zit er nou een huismus of een heggenmus op de voedertafel?

In samenwerking met Vogelbescherming Nederland geeft de KNNV op 11 januari 2020 tussen 10.00 en 15.00 uur een minicursus tuinvogels herkennen, waardoor deelnemers in één dag tuinvogels leren herkennen én ontdekken hoe ze deze vogels in hun tuin krijgen. In de ochtend wordt een presentatie gegeven over tuinvogels en in de middag volgt een excursie rondom De Helderse Vallei om direct te oefenen met het herkennen van de vogels.

Na deze minicursus kunnen deelnemers succesvol meedoen met de Nationale Tuinvogeltelling in het weekend van 24, 25 en 26 januari 2020. De cursus is geschikt voor volwassenen en deelname is gratis. Deelnemers dienen zelf lunch mee te brengen. Aanmelden kan via 0223 612 555 of www.deheldersevallei.nl/agenda

Veel vliegende deuren!

Elke vogelaar hoopt bij een excursie op een ontmoeting met de Zeearend.   Als er zich één vertoont dan is het dagje vogelen geslaagd.  Zie je er twee dan gaat het dak er af. Ditmaal zag op 15 december 2019 een klein groepje van zes deelnemers aan het begin van de Tringa excursie naar de Oostvaardersplassen  er maar liefst vijf tegelijk!  Dat kon daarna niet meer overtroffen worden… maar was geen reden om dan maar weer naar huis te gaan.  Er was veel onrust onder de eenden en ganzen.  Telkens stegen enorme zwermen vogels op. Heel begrijpelijk met vijf hongerige deuren op rooftocht.  In totaal werden ongeveer 50 verschillende soorten gespot waaronder het nonnetje, de grote zaagbek, veel grote zilverreigers en een matkopmees.  In één van de observatiehutten had een stel uilen wat braakballen achtergelaten. Ze waren erg vochtig en waarschijnlijk kort voor het mensenbezoek “gedropt.”  Aangemoedigd door deze vondst ging het gezelschap via Wieringerwaard terug. Daar zat een clubje van 8 ransuilen in een boom. Een mooi besluit van een bijzondere dag.

Hans Dijkstra

Vogels reageren op klimaatverandering

Op de landelijke SOVON dag van 28 november 2019 kon het publiek uit 32 korte lezingen kiezen. Eén ervan droeg als titel “Onverwachte aanpassingen in broedgedrag als reactie op klimaatverandering” Door de opwarming van de aarde keren bonte vliegenvangers eerder terug uit Afrika. Ze kunnen dan ook vroeger in het jaar beginnen met broeden maar komen dan in oorlog met koolmezen die ook graag een nestkastje gebruiken.  Meestal verliest de kleinere vligenvanger. Omdat sommige vliegenvanger vrouwtjes 20 dagen eerder beginnen met een nest hebben ze vóór ze terug gaan naar Afrika tijd voor een tweede leg. In een andere kast met een andere man.  Dit gedrag kwam in het midden van de vorige eeuw niet voor.

Op 27 november 2019 kwamen ’s avonds een aantal leden van vogelwerkgroepen uit de regio Noord Holland bijeen. Die vogelwerkgroepen zijn als werkgroep lid van SVN (Samenwerkende Vogelwerkgroepen Noord-Holland.)  Een onderdeel van SVN houdt zich bezig met natuurbescherming. Deze werkgroep bestond tot voor kort uit niet veel meer dan drie mensen.  Sinds 27 november besloten een aantal leden van andere vogelwerkgroepen (maar nog niet alle uit de provincie)  toe te treden tot die kleine maar dappere werkgroep. De werkgroep telt nu zes leden en enkele vogelaars toonden belangstelling. Misschien gaan zij ook meedoen.

Waarom een SVN werkgroep Natuurbescherming?  De SVN heeft al jaren een werkgroep Natuurbescherming. Deze werkgroep zet zich in voor natuurbeschermingszaken in Noord-Holland die raken aan de belangen van vogels, direct of indirect.

Een aantal voorbeelden zijn:

• 5 Rechtszaken tegen de door de Provincie verleende ontheffing om Smienten te mogen schieten onder het mom van faunaschade bestrijding. We wonnen alle 5 zaken waardoor er in Noord-Holland nu niet meer op Smienten mag worden gejaagd. Meldt het bij ons (SVN) en/of de politie wanneer u dat toch zou zien in het veld.

Actieplan stikstof Noord-Holland

De natuurorganisaties in Noord-Holland hebben gezamenlijk een actieplan Stikstof Noord-Holland opgesteld. Jullie kunnen het vinden op de website van de SVN op de pagina Natuurbescherming. Over het actieplan is ook een persbericht naar buiten gebracht. Lezers van het Noord-Hollands Dagblad hebben het kunnen lezen in de krant van zaterdag 23 november. Zie deze link voor het actieplan.

Op zaterdag 16/11 ben ik met een groepje mensen naar de Zuidpier van IJmuiden geweest en dat was zeker de moeite waard.

In het begin hadden we een Kanoet die over moest geven; geen idee wat dat zou kunnen zijn. Aan de havenkant een Grote Zee-eend met een IJseend, die even later opvloog. Roodkeelduikers vlogen over de zuidpier. Op het eind was een speelse Bruinvis bezig. Op de terugweg kwamen we nog een Alk tegen, alles in winterkleed natuurlijk. In de duintjes zat een flinke groep Sneeuwgorzen.

Klik op “lees verder”  voor de rest van de plaatjes

Otte W Zijlstra

Stikstofuitstoot: maatschappelijk probleem

Stikstof is een ecologische ramp voor de toch al kwetsbare natuur in Nederland. De vraag die nu voorligt is of de door het kabinet voorgestelde maatregelen ook zullen gaan leiden tot  herstel van de biodiversiteit. In dit verband past de opmerking dat de natuur niet ophoudt bij de geografische grens van Natura2000 gebieden. Ook buiten dit netwerk, op het boerenland, in de stad en in het water, vinden planten- en diersoorten hun weg. Ook daar ondervindt de biodiversiteit schade van de deken van stikstof die over het land uitgerold is. Ook  voor deze natuur moet de stikstofuitstoot omlaag.

Het kabinet heeft nu maatregelen voor de korte en zeer korte termijn  gepresenteerd. Op zichzelf kunnen die een beetje  effect hebben op de stikstofuitstoot…. maar dat effect zal weer teniet worden gedaan door  bouwprojecten die weer vergunningen krijgen. We kunnen nog bij lange na niet spreken van een structureel positief effect op de biodiversiteit en het is daarom afwachten met welke lange termijnvoorstellen het kabinet komt. In haar toelichting sprak minister Schouten over ‘flexibilisering’. Bepaalde natuurdoelen zouden in kleine gebieden onhaalbaar zijn en dus beter elders gerealiseerd kunnen worden. Haar voorganger staatssecretaris Henk Bleker (u weet wel… de man die de PAS verzon) voorkwam indertijd dat kleine natuurgebiedjes via corridors met elkaar verbonden en dus groter zouden worden.  Opmerkelijk is de aankondiging van het kabinet in gesprek te gaan met de Europese Commissie over het aanpassen van de beschermde status van bepaalde Natura2000 gebieden. Het netwerk van Natura2000 gebieden is al de ondergrens waaraan lidstaten zich moeten houden.

Voor wie het niet allemaal begrijpt:

Het stikstof probleem uitgelegd in een podcast bij Vroege Vogels.  Het onderwerp begint na 22:32 minuten

Uitleg van Arjan Lubach 

Op de website van Groen links kunt u een petitie tekenen tegen  deze aanval op het kleine beetje natuur Klik hier voor de petitie

“De Eksterfluisteraar, ware en onware praatjes over een intelligente vogel” door Philip Friskorn

Vogelwerkgroep Den Helder e.o. houdt op vrijdag 22 november 2019 om 20.00 uur een lezing in Galerie Windkracht 13 aan de Weststraat 107-109 te Den Helder. De toegang is €2,00 voor leden en €3,00 voor niet-leden. Tot en met 25 jaar is de toegang gratis.

Door veel mensen wordt de groep vogels behorende tot de kraai-achtigen met een zekere minachting bekeken. In Nederland leven zes vogels die tot deze familie behoren: de Raaf, de Roek, de Zwarte kraai, de Bonte kraai (tegenwoordig een zeldzame wintergast), de Kauw, de Vlaamse gaai en de Ekster. Vooroordelen als Eksters roeien zangvogeltjes uit of zelfs Roeken bijten lammetjes dood en Zwarte kraaien brengen dood en verderf berusten uitsluitend op onwetendheid, vooroordelen en bakerpraatjes. Als je de groep vogels werkelijk bestudeert en je verdiept in de vele wetenschappelijke onderzoeken naar het gedrag van deze vogels zullen alle vooroordelen snel verdwijnen. Kraai-achtigen zijn zeer intelligent, zijn de mens veelal te slim af, ze kunnen tellen, zichzelf herkennen en zelfs personen herkennen.

Natuurfotograaf Philip Friskorn bekijkt kraai-achtigen en met name Eksters al meer dan zestig jaar, te weten vanaf zijn elfde levensjaar. De aanleiding om een beeldverhaal samen te stellen wordt duidelijk in de loop van de lezing. De lezing begint met een korte inleiding over de in Nederland levende kraai-achtigen gevolgd door een beeldverhaal over de Ekster, de nestbouw, de jongen, het verstopgedrag, het volwassen worden en nog veel meer. Beleef het mee in “De Eksterfluisteraar”.

Uilen in het dorp

Op 11 november (St Maarten St Maarten…..koeien hebben staarten) werd ik aangesproken op straat: “Heb je de ransuilen in St Maarten al gezien?  Dat had ik niet, maar mijn nieuwsgierigheid was wel gewekt. Dus in de namiddag van 12 november ging ik naar de Beukenhof in het dorpje nét buiten Schagen waar in een paar berkjes een roestplaats zou zijn.  Zowaar… het klopte!! Terwijl het begon te regenen telde ik acht uitjes. Nadat ik die waarneming had ingevoerd in de obs app op mijn telefoon maakte ik snel een foto. Daarna droogde ik de camera af en stopte hem onder mijn jas. Elektronica houdt niet van water.  De jas die de camera en mij moest beschermen tegen de weergoden kreeg door de camera wat nare kieren en was niet meer spatwater dicht.

Ik houd ook niet van water en ging terug naar de auto.  Na een paar minuten werd het weer droog en leek de zon even door een gat in de wolken te kijken, dus liep ik nogmaals naar de berken om wat foto’s te maken.  Met de zon laag in het westen viel het licht van de verkeerde kant op de uilen.  Ik besloot om de volgende dag in de ochtend als de zon in het oosten staat het nog een keer te proberen.

Vogelverwenkooi handleiding

Een van onze leden van de Vogelwerkgroep Den Helder eo, Ingrid Meijerink, heeft een beschrijving gemaakt hoe een vogelverwenkooi te maken. Zij heeft goed opgelet tijdens de Workshop die wij vorig jaar hebben gedraaid als onderdeel van de Vogelcursus. Wellicht zet het ook u aan om zo een prachtige kooi te maken zodat alleen de kleine vogels van uw voer kunnen genieten?

– geplastificeerd gaasmat 150 breed 62 hoog De gaten zijn 5×5 cm. (Zie * onderaan) (dus niet op een rol want dat is te zwak

– rond buigen met tie-ribs vastbinden. Aan binnenkant een plankje bevestigen zodat je de kooi later hieraan kan ophangen.  Plankje is 40 x 10 (dikte 2cm)

Deurtje  in gaas knippen van 30x 30 Hier kan je het voer naar binnen brengen. Deurtje sluit ik altijd met een stukje binddraad.

2 plastic onderschotels grootste maat. Iets groter dan kooi is ongeveer 50 cm
Gaatjes aan de rand boren met afstand van ongeveer 25 cm . Met tie ribs aan kooi bevestigen. Onderste het liefst met
hersluitbare tie ribs zodat je de bodem af en toe er af kan halen om schoon te maken.

Paar goede takken in de kooi waarop de vogeltjes kunnen zitten. met tie ribs bevestigen

Kooi aan muur of paal bevestigen.

* De platen zijn voor ca 12 eurootjes per stuk bij de Gamma verkrijgbaar. Je hebt ze ook in wit in plaats van groen. De groene zijn wat minder opvallend. De gaten zijn 50 mm en 36 mm in het vierkant. Bij die van 50 mm kunnen spreeuw en grote bonte specht ook wat te eten halen. Dus ik zou 50 mm aanhouden.

Heb wat detailfoto’s gemaakt: Zoals gaatjes in de bovenste schotel zodat je daar een tie rib kan doen om de vetbollen en pinda netjes op te hangen.De onderste schotel is het handigst om op de kop te doen zodat het water er niet in blijft staan en heb ik ivm schoonmaken met hersluitbare tie ribs gedaan.En het moet goed duidelijk zijn dat het een plaat gaas is dus niet op te rol want dat is te dun.

HoogwatertVluchtPlaats telling Balgzand  19 oktober 2019

Afgelopen zaterdag is de maandelijkse HVP-telling op het Balgzand uitgevoerd door Tim Zutt, Leo Hofland en Rudy de Hoog. Er werden bijna 69.000 vogels geteld, waarvan meer dan de helft uit Bonte Strandlopers (38.655) bestond. Andere algemene soorten waren Rotgans (1973), Bergeend (7682), Smient (3350), Scholekster (3161), Zilverplevier (2218), Kanoet (3102) en Wulp (2358).

zondag 20 oktober 2019, 8.00 – 10.30 uur

In het najaar is er volop activiteit in de vogelwereld: veel soorten maken een lange reis om in warmere gebieden te overwinteren. Onderweg stoppen ze om uit te rusten en bij te eten . Eén van de belangrijkste manieren om meer over (trek)vogels te weten te komen is door het ringen van vogels. Vandaag zal vogelringer Klaas van den Berg vogels ringen in Mariëndal. Heeft u altijd al willen weten hoe dit in zijn werk gaat? Kijk dan mee over de schouders van Klaas tijdens zijn werkzaamheden! Let op, wees er vroeg bij, want dan is er het meest te zien! Vanwege deze activiteit is Vogelasiel De Paddestoel (Jan Verfailleweg 620a te Den Helder) geopend voor publiek van 8.30 tot 10.30 uur.

Doelgroep/kosten: iedereen, vooraf aanmelden is niet nodig, de activiteit is gratis en wordt mede mogelijk gemaakt door Landschap Noord-Holland. Op de ringtafel is een donatie pot aanwezig.

Locatie: toegangshek naar struingebied Mariëndal, tegenover parkeerplaats restaurant Duinoord

Vogeltrek op 7 oktober

Weer een leuke trek op maandag 7 oktober,  bij Petten (Korfwater). We werden verrast door weer tientallen Vlaamse Gaaien die op trek waren, mogelijk door voedsel gebrek in het noorden. Misschien komen er ook nog Notenkrakers! De Roosborsttapuit zat vlak bij ons  en gaf een mooi plaatje met een passende achtergrond.

Vogeltrek en Trektellen.

Veel natuurliefhebbers ervaren de maand oktober als een bijzondere maand. De temperatuur is gezakt en de migratie van vogels is zichtbaar. In het najaar vliegen er logischerwijs meer vogels dan in het voorjaar. Alle juveniele vogels die succesvol uit het nest zijn gevlogen, voegen zich bij hun ouders of gaan zelfstandig op pad. Voor sommige soorten verdrievoudigt de populatie. Helaas halen veel vogels hun eindbestemming, zoals bijvoorbeeld de Sahel, niet. Het is een lange en zware reis. Zeker als je slechts een paar gram weegt.

Oktober is bovendien een uitstekende maand om zeldzame vogels te vinden. Een paar dagen straffe wind heeft invloed op de route. Zeker wanneer je slechts een paar gram weegt. Sta op scherp als je buiten loopt. Het is de maand waarin je de vreemdste vogels kunt treffen!

Mary Markx en Nomdo Dijkstra tellen vogels bij de trektelpost Pettemer zeewering.

Dat doen ze via geluid of beeld of beide.  De vogels vliegen boven zee, duinen of bos afhankelijk van de soort.

De tellingen staan op www.trektellen.nl. Zoek naar Pettemer zeewering.

Een verslagje over de tellingen van Mary:

Excursie Texel  15 september

Vanaf de boot zagen we nog een grote stern vliegen.  De meeste grote sterns zijn al naar het zuiden gevlogen. In september  is het spannend om te zien welke vogels al weg zijn en hoeveel wintergasten al gearriveerd zijn.

Op Texel was de eerste stop bij de dijk aan de Amaliaweg. Daar zijn we de dijk opgeklommen en dan lijkt het landschap erg op Petten. Zie foto.

Aan  de zeekant wulpen, tureluurs. Wel erg ver weg.
Vanaf de dijk hadden we mooi zicht op het plasje aan de landkant van de dijk.

De vogelpopulatie in de wereld holt achteruit.

Overal in de wereld worden vogels geteld. Zo ook in de VS. Daar is de vogelstand de laatste vijftig jaar met 29% afgenomen. Het gaat daarbij om de duizelingwekkende  hoeveelheid van drie miljard vogels. Ook in Europa en Afrika neemt het aantal vogels snel af.  Vogels zijn een belangrijke graadmeter voor de kwaliteit van ecosystemen. Ze spelen een rol in het voorkomen van insectenplagen en verspreiden zaden.  Ze worden wel de kanarie in de ecologische kolenmijn genoemd

Met langlopende monitor programma’s, die in de VS al in 1970 begonnen, noteren vogelaars in het voorjaar op vaste locaties welke soorten  in welke hoeveelheden ze tegenkomen. Wat vooral opviel: van de 529 gevolgde soorten namen vooral veelvoorkomende vogels dramatisch in aantal af. 90 procent van de drie miljard verdwenen dieren vielen onder slechts twaalf vogelfamilies, waaronder mussen en lijsters. Dat laat zien, schrijven de onderzoekers van de Amerikaanse Cornell Universiteit in hun publicatie in vakblad Science, dat niet alleen bedreigde soorten in de gaten gehouden moeten worden. Algemene soorten kunnen ook uitsterven. Denk maar aan de trekduif. Van deze Amerikaanse vogel vlogen halverwege de 19de eeuw miljarden exemplaren rond. In 1914 was hij uitgestorven, als gevolg van jacht en ontbossing.                                          De foto toont wat er nog over is van de trekduif.

Balgzandtelling 14 september 2019

Afgelopen zaterdag is de maandelijkse wadvogeltelling Balgzand uitgevoerd door Leo Hofland, Johanna van Dillen-Staal en ondergetekende. Dankzij een gunstig tij, mooi weer en ruim 53.000 vogels een geslaagde telling. Zo werden er 9.684 Wulpen geteld, waaronder het al jaren aanwezige leucistische exemplaar. De in veel landen vastgestelde afname van het aantal broedende Wulpen gaat daarmee (voorlopig?) voorbij aan het aantal doortrekkende en overwinterende exemplaren op het Balgzand.

Witte kerkuilen hebben meer succes dan soortgenoten met donkere veren. Althans, als het volle maan is. Dan laten veldmuizen – hun belangrijkste voedsel – zich makkelijker te grazen nemen. Die ‘bevriezen’ als ze worden belaagd door een uil met witte veren. De kleur van kerkuilen, varieert van wit tot okerkleurig. Uit onderzoek van een internationaal team, gepubliceerd in Nature Ecology & Evolution, blijkt dat de kleur van hun veren invloed heeft op het vangen van een prooi. In nachten met een volle maan vangen witte uilen meer muizen dan uilen met donkere veren. Dat verschil is er niet bij nieuwe maan. In donkere nachten vangen witte uilen evenveel als andere kerkuilen.

LEZING VOGELZANG IN DE MUZIEK door Ton Oudshoorn

Vogelzang is in de loop der eeuwen een geliefde inspiratiebron voor componisten van klassieke en popmuziek geweest. Veel bekende en minder bekende componisten hebben de zang van vogels op de een of andere manier in hun composities verwerkt. Tot in de twintigste eeuw deden ze dit door de zang van vogels via muziekinstrumenten weer te geven (bijv. de koekoek in de Vier Jaargetijden van Vivaldi). Daarna konden ze ook geluidsopnamen in hun composities verwerken (bijv. The Beatles in Blackbird). Met de komst van de computer was het zelfs mogelijk om het geluid van vogels te manipuleren. Het luisteren naar zulke composities leert ons veel over muziek, maar ook over vogelzang. In de lezing worden muziekfragmenten steeds vergeleken met echte opnamen van vogels.

Ton Oudshoorn heeft een fysische opleiding genoten. Hij was eerst leraar in het voortgezet onderwijs, daarna adviseur bij een landelijk pedagogisch centrum.

Zijn grootste hobby’s zijn muziek en vogels. Sinds zijn pensionering in 2007 verricht hij een studie naar de rol van vogelzang in de muziek en geeft hij lezingen onder meer voor ouderenbonden, natuur- en milieuverenigingen. Hij onderhoudt een blog op internet http://vogelzang-in-muziek.blogspot.nl/

Het is een dappere dodo deze Steenuil die prooien pakt soms even groot als hij zelf klein is. Met ruim 20 cm is het de kleinste uil van Nederland, met een gedrongen bouw. Jaagt ook wel overdag (lichte iris) en zit overdag wel te rusten op de dakrand of op een paaltje. Deze Steenuil heeft gebroed in de buurt van Waarland en heeft vier jongen grootgebracht in een boomholte. De meeste Steenuilen worden uitgebroed in speciale nestkasten voor Steenuilen. Wegvliegend herken je ze aan de golvende vlucht.

Komkommertijd   Otte Zijlstra

Het is komkommertijd en dat is in de vogelwereld ook te merken. De broedtijd is voorbij  dus de vogels verspillen geen energie meer om te gaan zingen. Overigens vindt er wel een overgang plaats die voor de onoplettende toeschouwer onopvallend voorbij gaat. Er zijn al weer diverse vogels op weg naar het zuiden. De Gierzwaluw is al vertrokken. Deze honderd dagen vogel, dat is het aantal dagen dat hij hier vertoeft, is al weer op weg naar Afrika. De steltlopers (tureluurs, ruiters etc.) komen vanuit het noorden langs onze kust, verblijven hier een paar dagen om op te vetten en trekken weer door. Zo is momenteel de Regenwulp te beluisteren met zijn kenmerkende Bi-bi-bi geluid.

Bij de slufter op Texel

We (Otte en Tjido) mochten als vogelwachter een weekje (24/7) op het noordelijk deel van de Slufter passen als vogelwacht. Dit deel is voor het publiek gesloten, omdat het een uniek gebied is: kwelder aan de Noordzeekant! De mensen (toeristen)  kunnen wel naar het zuiden lopen langs het duin naar de hoofdingang van de Slufter. Onze belangrijkste taak was Het publiek enthousiasmeren voor de natuur en in het bijzonder de Slufter met zijn specifieke kwelder vegetatie, aangepast aan het zoute water, de zogenaamde halofyten. Het Lamsoor bloeide volop en de het Zeealsum geurde heerlijk. We zaten in de zwarte keet van SBB en fungeerden als de ogen en oren van SBB.

HoogWaterVluchtplaatstelling Balgzand juli 2019

Zaterdag 20 juli is de maandelijkse HVP-telling Balgzand uitgevoerd door Chris van der Vliet, Leo Hofland en Rudy de Hoog.

Er werden ruim 30.000 vogels geteld, waarbij naast Bergeend (1359) vooral verschillende soorten steltlopers alweer flink in aantal waren toegenomen. Zo werden er bijvoorbeeld van Scholekster (2241), Bonte Strandloper (3566), Rosse Grutto (2295), Wulp (7383), Tureluur (4185) en Groenpootruiter (1123) flinke concentraties vogels geteld.

Een geslaagde zondag in Groningen

Met twee auto’s en zeven mensen gingen we zondag op zoek naar vogels en vlinders  in Groningen.

De omstandigheden waren prima, droog zomers weer.

Vrijwel ieder jaar gaan we een keer op excursie naar Groningen, maar het is iedere keer anders, door een combinatie van seizoen en weer.

Zoals gebruikelijk is de eerste stop bij de Lettelberterpetten, een moerasbos in beheer bij het Groninger Landschap. Het ligt net ten noorden van het Leekstermeer.

Daar hebben we een rondwandeling van 2.5 km gemaakt.  Onderweg een observatiehut, waar  oever- en boerenzwaluwen foerageerden, een uitkijktoren met zicht op het Leekstermeer, verder  vooral vlinders, hommels en libellen.

Vlindertuintelling: vlinders herkennen en melden

Helaas gaat het slecht met de vlinders in Nederland. Dit komt omdat er nog weinig bloeiende bloemen zijn. Gelukkig hebben veel mensen bloemen in hun tuin. De Vlinderstichting wil graag weten hoeveel vlinders daar gebruik van maken en roept iedereen op tussen zaterdag 6 juli en 28 juli mee te tellen in de tuin.

Waarom gaat het slecht met vlinders?

Insecten sterven in rap tempo uit, en ook met onze vlinders gaat het niet goed. We zien veel minder vlinders dan 25 jaar geleden. Dat komt vooral doordat hun leefgebied verdwijnt. Vlinders leven van bloeiende bloemen en planten en ook rupsen hebben wilde planten nodig. Maar bloemenweides zijn verdwenen: bebouwd, betegeld of plat gemaaid. Voedselplanten voor rupsen worden steeds schaarser. En ook het gebruik van gif is desastreus voor deze vrolijke vliegers.

Welk strand wilt u ??

Nadat minister Shultz een ballonnetje opliet waarbij de stranden van de Nederlandse kust vogelvrij werden verklaard kwam een groot gedeelte van de natuurminnend Nederland in opstand. Men vreesde grote aantallen strandhuisjes, horeca gelegenheden en dergelijke.  Wie wel eens aan de Belgische kust is wezen kijken snapt meteen hoe desastreus die “vrijheid” is voor de natuur. Uiteraard moet het strand ook voor recreanten interessant zijn. Beachvolley ball, vliegeren, kite surfen, terrasjes kluiven, hengelen,  zwemmen en zonnebaden…. het moet allemaal kunnen. Maar om daar de hele kuststrook mee te belasten gaat veel te ver. Verschillende belangengroepen (horeca, natuurverenigingen, vogelwerkgroepen, ) gingen om tafel zitten en er werd een kustpact afgesproken.   De kuststrook werd op een strandzoneringskaart ingedeeld met gebieden voor recreatie maar ook stranden waar ruimte is voor  natuur zonder friettenten.

Samenwerkende Vogelwerkgroepen Noord-Holland (SVN) wil graag ideeën vernemen die leven bij de vogelwerkgroepen Ze doet de een oproep:

Zaterdag 18 mei is de maandelijkse HVP-telling

uitgevoerd door Chris van der Vliet, Dirk Tanger en Rudy de Hoog.

Er werden ruim 51.000 vogels geteld, waarbij met name Zilverplevier (4.006), Bonte Strandloper (23.267) en Rosse Grutto (14.542) algemeen waren.

Verder waren er nog vrij veel Rotganzen (1801) aanwezig en waren soorten als Zilvermeeuw (1061) en Wulp (905) verhoudingsgewijs algemeen.

Nachtzwaluwtelling op MAANDAG 17 JUNI om 22:30  (Een bericht van Wim de Groot)

Rekening houdend met weersvoorspelling en maankalender is voor a.s. maandag 17 juni gekozen. De nachtzwaluw wordt ongeveer een half uur na zonsondergang actief, wat dan neerkomt op 22:30 starten met tellen. Een mobiele telefoon met gps en een geluidsopname van de nachtzwaluw zijn vereist. Het tellen verloopt als volgt:  Luister of in een gebied met een straal van 400 meter in het duingebied of een nachtzwaluw zich laat horen. Speel 1x het geluid af als het stil blijft.  Luister of er antwoord komt. Indien niet… verhuis dan 400 meter. Wees beducht op verwarring met sprinkhaanzanger en met name rugstreeppad!  Als je twijfelt: maak een korte geluidsopname (kan op afstand, zolang er maar iets te horen valt). Noteer de coördinaten van de plek waar je er eentje hoort en vermeld ook of het zang, roep of andersoortige waarnemingen betreft.  Velen zullen 0 nachtzwaluwen tellen. Bedenk dan dat 0 ook een getal is, en belangrijk om een eventuele toekomstige terugkomst in jouw gebied als trend te kunnen duiden.

Zeventien leden van vwg Tringa hebben het weekeinde van 17 18 en 19 mei doorgebracht in de Achterhoek.  Vier van hen zwaaiden met een camera.  De zeldzame middelste bonte specht werd gespot. Deze wespendief werd op de plaat gezet door Renee.

Meer foto’s zijn te vinden via deze link:  tringaweekeind fotoboek.

Wie een mapje uitkiest kan de foto’s één voor een bekijken maar ook een diavoorstelling afspelen door rechts boven op het goede icoontje te klikken

Excursies naar Marker Wadden komende maanden.

Fogol organiseert vaarexcursies naar de Marker Wadden. Ik ben er op 2 maart naar toe geweest, zie foto’s boot en bord.

Het eiland ontwikkelt zich snel en ligt er nu geel bij; velden vol moerasandijvie staan in bloei en de broedvogels vestigen zich weer (zie foto Fogol). Er staan dan ook veel excursies op de planning de komende maanden om alles te volgen. Bijvoorbeeld:

Zondag 2 juni (nog twee plaatsen)

Of kijk op www.fogol.nl

Europees actieplan biodiversiteit grotendeels mislukt, scherpere afspraken noodzakelijk

De EU ging in 2011 van start met een robuuste strategie die de achteruitgang van de biodiversiteit een halt moest toeroepen. Per 2020 zou de EU aantoonbare stappen hebben gezet naar ecologisch herstel. Uit een analyse van Birdlife International – waarvan Vogelbescherming de Nederlandse partner is – blijkt nu dat daarvan vrijwel niets terecht is gekomen.

In 2011 werden in de EU afspraken over de biodiversiteit gemaakt die in 2020 gerealiseerd zouden moeten zijn: ecosystemen moesten worden hersteld, de natuurwaarden van landbouwgebieden moesten omhoog, de kwaliteit van het zeeleven zou worden aangepakt, invasieve soorten teruggedrongen en er zou meer aandacht komen voor de wereldwijde problemen van de natuur.

Situatie op het boerenland juist slechter

Vervolg:  Renovatie van het kerkje in St Maartensbrug …

…..  heeft de broedplaatsen van gierzwaluwen niet geblokkeerd. Hans Dijkstra: “Ik wist niet beter dan dat de werkzaamheden op maandag 13 mei zouden beginnen. Bij contact met de opdrachtgever op vrijdag 10 mei was me te kennen gegeven dat uitstel tot augustus geen optie kon zijn. Op die 13de mei werd ik benaderd door internet tv-kanaal nhnnieuws.nl met de vraag of ik bereid was tot een interview voor de camera. Dit omdat de renovatiewerkzaamheden aan het dak daar waren stilgelegd. .”     Dat bericht was die ochtend in de Schager Courant verschenen.

Werkzaamheden aan dak kerkje Sint Maartensbrug in broedseizoen

Bericht aan bestuur kerkje ,

Naar aanleiding van een melding heeft Hans Dijkstra, de voorzitter van Tringa contact gezocht met iemand van het bestuur van het kerkje.

dit heeft hij geschreven:

Enkele dagen geleden ontving vogelwerkgroep Tringa van een inwoner in St Maartensbrug het bericht dat u voornemens bent de kerk te restaureren.  Vergunningen zijn verstrekt en  de steigers zijn al geplaatst.  Het wachten is op de dakdekkers.  In mei hoopt u te kunnen beginnen. Deze inwoner meldde ons echter dat er Gierzwaluwen nestelen in het dak.  Vandaag 30 april ben ik even gaan kijken om te constateren dat deze beschermde vogels nog niet zijn teruggekeerd uit Afrika,  maar dat zal niet lang meer duren.  Mijn vraag aan u is:  Hoe denkt u te kunnen voorkomen dat deze beschermde zwaluwsoort wordt verstoord door restauratiewerkzaamheden?  Ik probeerde vandaag twee maal te bellen met R H Braakhekke… maar kreeg geen gehoor.

Met nadruk wil ik u er op wijzen dat de wet op de natuurbescherming krachtens artikel 3.1 stelt dat broedende vogels niet mogen worden verstoord.  Overigens ga ik er van uit dat verstoren niet uw bedoeling is.

Inmiddels zijn de gierzwaluwen weer teruggekeerd bij het kerkje.  Ze kruipen gewoon onder de dakpannen.

De Wet natuurbescherming biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels.

Nesten van gierzwaluwen zijn het gehele jaar beschermd, omdat zij als koloniebroeders elk broedseizoen op dezelfde plaats broeden en daarin zeer honkvast zijn of afhankelijk van bebouwing. De nesten zijn daarom, voor zover ze niet permanent verlaten zijn, jaarrond beschermd. Dat betekent dat nestplekken van de gierzwaluw niet zomaar weggehaald mogen worden.

Bericht van Otte W. Zijlstra

De Ooievaar wordt in de kop van NH ook steeds meer gezien; in het Reestdal  (Drenthe) is het bijna een plaag (de lokale bewoners benoemen het zo). Op een stuk land telde ik er 34. Als die op linie het grasland aflopen dan is er voor ongedierte (en ook jonge weidevogels) geen ontkomen aan. Desalniettemin is het een fraai gezicht: een mooie fris in de kleuren stekende Ooievaar in een pinksterbloemen veld!

Achter de lees meer knop nog wat plaatjes

Mag het een eitje minder zijn?

Eind maart 2019 kreeg ik een telefoontje van gemeente Schagen voor Tringa.  Een ambtenaar wilde weten wat er was afgesproken met de vogelwerkgroep over het “schudden” van ganzeneieren. “Nou.. niets” meldde ik.  Van een afspraak zou ik geweten hebben. Cor Tanis, Tringa lid én werker in de gemeentelijke groenvoorziening, regelde dat soort zaken altijd. Maar Cor is met emeritaat. Ik vroeg of er hulp nodig was…. hetgeen werd bevestigd. Dus stuurde ik een oproep naar de Tringaleden die zich in ruime aantallen kwamen melden bij de gemeentewerf. Mét een journalist van de lokale tv-zender.  Gekleed in oude kleding plus laarzen en gewapend met een emmertje arachide (pinda) olie ging het gezelschap op pad naar de waterberging achter “de Lus”. (Bij de Fok).

Eenden

De Wilde Eend kennen we allemaal: het vrouwtje van de wilde eend is bruin gevlekt en heeft dus wat een saai verenkleed, maar wel functioneel, nl een mooie schutkleur als ze zit te broeden. Het mannetje wilde eend heeft een mooie groene kop en op het staarteind een ‘trekhaak’. De Krakeend is een betrekkelijke nieuwkomer. De laatste jaren zie je bijna meer Krakeenden dan Wilde Eenden!

Mooie vogels in Friesland

In het kader van de Vogelcursus in Nieuwe  Niedorp gaan we natuurlijk ook altijd een keer naar Friesland; niet alleen voor de weidse aanblik van het landschap maar ook omdat ik er ben opgegroeid en de mooie plekjes weet te vinden. Vlak voorbij Koudum zit een Zeearend op een aantal eieren te broeden. De verwachting is dat ze volgende week uit het ei komen. Ze hebben hier een mooi plekje uitgezocht: ten zuidwesten van hun de Morra (water) en ten noordoosten van het paar het stel de Fleussen, ook een water met veel vis.

foto van Jeroen Stel

Lezing IJsvogels door Jelle Harder 19 april 2019

Vogelwerkgroep Den Helder e.o. houdt op vrijdag 19 april 2019 om 20.00 uur een lezing in Galerie Windkracht 13 aan de Weststraat 107-109 te Den Helder

De toegang is €2,00 voor leden en €3,00 voor niet-leden. Tot en met 25 jaar is de toegang gratis.

Lekker laten leggen

Nog even snel de vlinderstruik toppen, de sering bijwerken of de ligusterhaag snoeien. Allemaal vooruitgeschoven klusjes waarvoor we met het naderend voorjaar dan toch de handen uit de mouwen steken. Maar wat nu als er ineens een merelnestje in de klimop zit? Of wanneer er halverwege het snoeien ineens een broedende Turkse tortel opduikt in de hulst?

Broedseizoen en snoeien

‘Vogels broeden van 15 maart tot 15 juli.’ Dat is natuurlijk niet helemaal juist, maar deze data zijn gekozen om het broedseizoen aan te geven. De meeste vogels nestelen, leggen en broeden in die periode. Extra alertheid is dan op zijn plaats! Het is dan ook verstandig om in die maanden niet te snoeien of andere werkzaamheden te verrichten op plaatsen waar vogels kunnen broeden. Want hoewel we soms denken dat er in een boom geen nestje zit, kan het zomaar gebeuren dat er tijdens het zagen in een boom plots een broedende vogel opduikt. Nestjes zijn vaak goed verstopt!

En buiten het broedseizoen

Dat neemt niet weg dat het ook buiten de genoemde periode, altijd raadzaam is om de ogen open te houden bij (snoei)werkzaamheden. Want het is natuurlijk ook niet de bedoeling om vogels die in februari een ei leggen (bosuilen zijn er bijvoorbeeld vroeg bij) of in augustus nog broeden (zoals meerkoeten) te verstoren! En wanneer een Turkse tortel het in zijn hoofd haalt in december een nestje te beginnen op een balkon, is dat net zo zeer beschermd als in mei.

Herkenning IJslandse grutto’s

Otte de Vries wist op een foto de twee ondersoorten van grutto’s vast te leggen die nu de onze plas-drassen en weilanden bevolken. Rechts onze grutto Limosa limosa limosa en links de IJslandse grutto Limosa limosa islandica. IJslandse Grutto’s zijn lastig te onderscheiden van onze broedvogels. Ze zijn iets kleiner, hebben een wat kortere nek en snavel. Maar dit grootteverschil in het veld is erg lastig in te schatten.

In het voorjaar ruien beide ondersoorten grutto’s hun verenkleed naar zomerkleed. Tijdens deze rui vervangen IJslandse Grutto’s bijna alle lichaamsveren. Ze broeden ongeveer een maand later dan onze grutto’s en hebben dus meer tijd om te ruien. Al ruiend naar zomerkleed vallen, vooral bij de mannetjes, de volgende kenmerken op:

• Kleur van de kop, nek en borst is roestrood en donkerder.
• De zwarte bandering op de buik en flanken loopt verder door naar het achterlichaam.
• De grondkleur van de nieuwe schouderveren is vaker dieporanje in plaats van oranje/grijs.
• De nieuwe schouderveren vormen vaak een duidelijk contrast met een grijs vleugelpaneel.
• Zie je eind april nog een groep grutto’s? Dan zijn dit ongetwijfeld IJslandse.

bron: Boerenlandvogelnieuws nr.51 van Landschap Noord-Holland

HoogWaterVluchtplaatstelling Balgzand maart 2019

Afgelopen zaterdag is de maandelijkse HVP-telling Balgzand uitgevoerd door Tim Zutt, Pierre van der Wielen en Rudy de Hoog. Zowel het tij als het weer zaten gedurende deze telling mee, er werden bijna 30.000 vogels aan de telformulieren toevertrouwd.

Het best vertegenwoordigd waren deze dag Rotgans (1292), Bergeend (1733), Pijlstaart (2483), Scholekster (2326), Bonte Strandloper (8991) en Wulp (5799). Kanoeten waren relatief schaars (401) terwijl Zilverplevier (1078), Tureluur (616) en Rosse Grutto (881) voor deze tijd van het jaar in fatsoenlijke aantallen aanwezig waren.

Bijspijkeravond BMP

Jan-Willem Vergeer van Sovon komt op vrijdag 29 maart naar Schagen .

Hij geeft deze avond tips  waar broedvogeltellers wat aan hebben & wordt aandacht geschonken aan lol, nut & noodzaak van BMP.

Ook allerlei praktijkzaken waar tellers misschien tegenaan lopen kunnen dan behandeld worden.

Je kunt natuurlijk ook vragen stellen over problemen die je ondervindt bij inventarisatie of bij uitwerking van de waarnemingen.

De avond wordt gehouden in gebouw De Nieuwe Nes

Schoenmakerspad 1, 1741XM Schagen.

Aanvang:20.00 uur.

Er zijn geen kosten verbonden aan de ze avond.

Werkdag Levende Heg Mariendal 15/16 maart

Hierbij de voorbereidingsbrief voor de NL-doet dag bij de levende heg in Mariëndal ter hoogte van strandslag Duinoord aanstaande vrijdag en zaterdag 15 en 16 maart 2019. Hierin staat te lezen het ontstaan en het nut van deze heg. Ook hoe en welk onderhoud we uitvoeren.

Trek een paar werkschoenen aan en doe wat kleding in laagjes aan want het kan koud zijn maar als je bezig bent warm worden. Er is zon besteld maar of dat lukt? neem dus een regenjasje o.i.d. mee. Beter mee verlegen dan om verlegen. Wij zorgen voor een verbandtrommel, werkhandschoenen, een veiligheidsbril, broodjes, soep Koffie en thee. De bedoeling is dat we blij en heel weer vertrekken. Dus als iets niet lukt, laat je mee helpen of vraag of een ander het doet! En wat vrijdag niet afkomt pakken we op zaterdag weer op. De natuur heeft geen haast, wat vrijdag en zaterdag niet afkomt pakken we op op de natuurwerkdag op zaterdag 2 november.

Fijn als u komt, maar houdt uzelf en de anderen net zo blij als de waterhoenen op een van de foto’s van 24 febr. jl.

Fred van Vliet

Grutto vrouwentekort (Wouter Hoving Volkskrant van 4 maart 2019)

 In China heeft de één kind politiek tot gevolg gehad dat er een groot overschot is aan mannen. Iets dergelijks lijkt ook aan de hand bij de Nederlandse Grutto.  Grutto vrouwtjes overleven slechter dan de mannetjes. Dit sekseverschil is funest voor die monogame weidevogel.  In Nederlandse weilanden broedt ruim driekwart van de volledige West-Europese populatie. Maar hoelang nog? De populatie telde in 2015 nog 33 duizend broedparen. Het afgelopen decennium nam dat jaarlijks met 6 procent af. Dat betekent een verlies van 17% in drie jaar. Een simpel rekensommetje leert dat over 10 jaar van die populatie nog maar 53% over zal zijn. En er is nóg meer slecht nieuws voor de grutto. Het aantal overlevende kuikens in de jaren 2015 en 2016 blijkt volgens het onderzoek drastisch lager dan de voorgaande jaren. Onderzoeker Jelle Loonstra van de universiteit van Groningen noemt het dramatisch: ‘We hebben te maken met een ‘vergrijzende’ populatie. In de februari lezing (2019) bij Tringa van Roelf Hovinga werd klip en klaar duidelijk dat weidevogelvriendelijk boeren alléén niet volstaat.  Onderzoek in Engeland en Duitsland toont aan dat dan óók de vos moet worden bestreden.  Als er niets verandert ziet Jelle Loonstra de toekomst voor de grutto somber in.

Op 18 en 19 februari 2019 maakte Otte W Zijlstra een aantal mooie plaatjes.  De 18de was hij in het Zwanenwater en op Wieringen.  De 19de ging hij over de afsluitdijk naar het in het Lauwersmeer.

18 februari:

“Paar plaatjes geschoten in het Zwanenwater en op Wieringen waar een paar Ransuilen in een dennenboom zaten. De Groenling gaat als een Kruisbek een dennenappel te lijf. Ook de Vink probeert het.” 

Help de weidevogels en meld je aan voor een cursus

Op de dinsdagen 26 februari en 5 maart organiseert Landschap Noord-Holland een basiscursus Weidevogelbeheer in Purmerend en in Abbekerk. Want zoals ieder jaar bevolken kieviten, scholeksters, tureluurs en grutto’s binnen enkele weken de akkers en weilanden van onze provincie. Om deze fraaie soorten van ons landelijk gebied te behouden, kunnen ze wel wat hulp gebruiken. Landschap Noord-Holland is daarom op zoek naar vrijwilligers die hun steentje bij willen dragen en organiseert voor hen een basiscursus ‘weidevogelbescherming’. Tijdens deze cursus maak je kennis met de meest voorkomende weidevogels en word je opgeleid tot echte weidevogelbeschermer.

Foto’s: Grutto van Joke Huijser-Spekken en Kievit van Henk van Bruggen

Blauwe reiger met woelrat

Op vrijdagmiddag een rondje gemaakt[ow.zijlstra]  door de Wieringermeer met de camera in de aanslag. Ik was bijna thuis toen ik een Blauwe Reiger met prooi zag staan; hij mij ook en hij vloog een honderd meter verder van mij af, maar nog steeds binnen mijn mogelijkheden een plaatje te schieten. De woelrat (Arvicola amphibius) ook wel waterrat genoemd, is het slachtoffer. Binnen vijf minuten was hij verdwenen. Ze wegen ca 250 gram dus een mooie prooi voor de reiger in deze winterperiode.

Duiven zijn beter in wiskunde dan mensen als het om kansrekenen gaat         

(Voor u gelezen….. Hans Dijkstra)

In de Volkskrant van 23 januari 2019 verscheen een verbazende kop. “Duiven zijn soms beter in statistiek dan mensen”  “Dat kan niet waar zijn!” dacht ik…. Maar na lezen van het artikel en wat speuren op internet denk ik daar anders over. Het bekendste voorbeeld van een statistiekpuzzel die door mensen massaal fout wordt opgelost, is het driedeurenprobleem (het Monty Hall problem in het Engels). Een quizdeelnemer mag uit drie deuren kiezen: achter één deur staat de hoofdprijs. Zodra gekozen is, laat de presentator zien dat de prijs niet achter een van de twee andere deuren staat en vraagt hij of de deelnemer zijn keuze nog wil veranderen. Het intuïtieve antwoord is dat elke deur een kans van 1 op 3 had en dat wisselen dus niet helpt.  Mensen volharden meestal in de eerste keus….. terwijl wisselen meer kans biedt op de hoofdprijs.   Duiven doen dat beter.  Waarom wisselen de kans op een prijs verhoogt wordt aan het einde van het artikel uitgelegd.

Lezing South Pacific Odyssee door Pierre van der Wielen 25-01

Vogelwerkgroep Den Helder e.o. houdt op vrijdag 25 januari 2019 om 20.00 uur een lezing in Galerie Windkracht 13 aan de Weststraat 107-109 te Den Helder

De toegang is €2,00 voor leden en €3,00 voor niet-leden. Tot en met 25 jaar is de toegang gratis.

Voor zeevogelliefhebbers zijn er twee essentiële reizen, de Atlantic Odyssee en de West Pacific Odyssee. In 2014 wilde Pierre de tweede daarvan aandoen, een boottocht van Nieuw Zeeland naar Japan met onderweg stops op bijzondere eilanden zoals Nieuw Caledonie, de Solomons, de Carolina’s en Bonin. Helaas bleek die trip dat jaar niet op het programma te staan maar was er een alternatieve route die verder oostelijk liep. Dit was een eenmalig experiment dat was gericht op het zien van een aantal extreem bijzondere vogels waarvan er meerdere al tientallen jaren niet meer gezien waren.  Daarnaast was de verwachting dat zij bijzondere zeezoogdieren, mooie koraalriffen, bounty eilandjes en mogelijk zelfs vliegende inktvissen zouden zien. Dat klonk goed…

Twee maanden later vond hij zichzelf terug op een boot in Tauranga in Nieuw Zeeland met om hem heen pinguïns, albatrossen en dolfijnen. Een geweldige start van een onbeschrijfelijke reis langs de Kermadec eilanden, Tonga, Fiji, Vanuatu en de Solomons. We gaan tijdens de lezing deze eilanden bekijken, hun natuur, hun landschappen, de mensen en een hoop bijzondere vogels. Helaas is het wel onvermijdelijk dat  voor een deel van deze soorten de Engelse naam wordt gebruikt, ze hebben namelijk vaak geen Nederlandse naam.

Met een fel blauw kopje is hij veel aantrekkelijker voor de meisjes, maar sommige vogels kiezen liever een slimme partner.   (voor u gelezen  in de Volkskrant        Hans Dijkstra)

De evolutie van een soort tot een betere wordt niet alleen bepaald door dat de meest aangepaste het best overleeft.  Teeltkeus speelt ook een rol.  Een paar jaar geleden bleek uit onderzoek dat een onaanzienlijke pimpelmezen man, waarvoor pimpelvrouwen geen belangstelling toonden,  met make-up aantrekkelijker kon worden gemaakt. Een likje blauwe verf op de kop en…..  plots vielen de vrouwen wel voor zo’n adonis. Darwin vermoedde al dat ook dat pientere mannetjes dieren  de voorkeur genieten van vrouwelijke soortgenoten. Volgens zijn evolutietheorie draagt partnerkeuze op basis van intelligentie bij aan de evolutie van de cognitieve capaciteit van dieren.  Mannelijke grasparkieten worden aantrekkelijker voor hun vrouwelijke soortgenoten door te laten zien dat ze slim zijn.  Dit blijkt uit onderzoek naar de partnerkeuze van deze vogels dat donderdag 10-11 verscheen in Science.    Maar ….hoe kan een dier uitmaken of een potentiële partner slim is?

Waarnemingen vanaf 1 september tot en met 30 november 2018         Door Mario Renden

Het najaar was vrij zacht, zeer droog en zeer zonnig. Najaarsstormen kwamen nauwelijks voor. Er werden wel weer veel schaarse tot vrij zeldzame waarnemingen gedaan maar twitchbare zeldzaamheden waarvoor bij wijze van spreken half vogelend Nederland naar ons werkgebied zou komen ontbraken dit najaar helaas.

Twee koereigers op 25 november langs de Callantsogervaart waren het 11^e en 12^e exemplaar ooit en een nieuwe soort voor de maand november (Conny & Peter Das). Een juveniele steppekiekendief op 13 september over het Refugium was het 5^e exemplaar ooit. Dat dit al de 4^e voor september betreft maakt wel duidelijk dat september de beste maand is om deze soort te zien. De 1^e waarneming van deze soort stamt uit 2015 en sindsdien is het een jaarlijkse soort (Conny & Peter Das). Op 22 november joeg onze 32^e zeearend ooit over de Zandpolder (Medewerker(s) Juttersmuseum Callantsoog).

Kerkuilen  krijgen speciale zitpaal  (van Nico Schouten)

De provincie Noord-Holland plaatste bij wijze van proef zulke palen langs de snelweg A7 en de provinciale weg N242 om de kerkuil te beschermen. De uilen kunnen op de palen gaan zitten waardoor het aantal aanrijdingen  wordt teruggebracht. Volgens de provincie en Kerkuilenwerkgroepen Wieringermeer en Vogelwerkgroep Niedorp kwamen  er tot nog toe  veel kerkuilen om in het verkeer. Ze zitten vaak op de hectometerpaaltjes en vliegen laag in de schemering op jacht naar een prooi welke in de bermen aanwezig zijn. Ze worden door de automobilisten vaak niet gezien.

Op de foto drie leden van de kerkuilenwerkgroep en heel veel ambtelijk toezicht.

Embryo’s   (van Nico Schouten)

Aangetroffen verlaten (bebroedde) kerkuil eieren in nestkast

In een kerkuilen nestkast trof ik een verlaten broedsel aan. Meestal betreft het onbebroedde of vuile eieren. Bij het schouwen viel het mij op dat de eieren niet met licht ( zaklantaarn ) bekeken konden worden. Thuis heb ik de eieren voorzichtig opengesneden met een scalpel. In de eieren bleken embryo’s te zitten in verschillende stadia’s. Mooi zijn de embryo’s te zien met de dooierzak hierbij. Hoe groter/ouder het jong des te kleiner de dooierzak.

Vogels in de tuin

Met “groene” tuinen krijg je vogels in je tuin.    Met wat geluk ook bijzondere vogels, zelfs roofvogels,  zoals de foto’s van Nanning Kaan laten zien.

Al zijn  foto’s zijn gefotografeerd door het raam.  Nanning wil graag weten welke roofpiet hier een kauw te pakken heeft.  Misschien ziet u het meteen?    Kijk bij  “lees meer”  voor de oplossing.

Vreemde krakers van een nestkast voor een kerkuil.  (van Nico Scouten)

Aan de Langereis te Hoogwoud heb ik in 2007 een kerkuilenkast geplaatst in een open kapschuur op een hoogte van 6 meter en tot 2012 heb ik in de kast nog geen broedsel kunnen constateren. In 2012 werd ik door de eigenaar geïnformeerd over een wel zeer apart geval van het ter wereld brengen van jongen. Geen uil o.i.d. maar een zoogdier !
De boerderijkat had de kast ontdekt en heeft er in 2012 een nestje van 2 kittens groot gebracht De bewoners waren de kat al enige dagen kwijt. Toen ze haar weer zagen hebben ze haar gevolgd en kwamen tot de grote verrassing dat ze de kerkuilenkast in klom. Toen ze hierin keken zagen ze de jonge poesjes. Voor de toekomst zullen we maatregelen treffen om de kast zodanig in te richten dat alleen de kerkuil hierin kan broeden. Jammer voor de poes. In 2013 bleek bij controle in de kast waar vorig jaar een kat de nestkast had gebruikt om te jongen baren, er dit jaar een Holenduif op eieren zat. ( kat is overleden )

Vijf maal = scheepsrecht

Vijfmaal heeft hebben de provinciale staten van Noord Holland een proces van SVN, de Samenwerkende Vogelwerkgroepen Noord-Holland, verloren. Inzet was telkens de smientenjacht. Smienten zouden zoveel schade aan landbouwgewassen veroorzaken dat jacht noodzakelijk is. Vijfmaal besloot de rechter dat op smienten jagen niet mag in Noord Holland.

Na het zoveelste succes op linie is SVN bij de provincie op bezoek gegaan met de vraag: “Gaan jullie een volgende keer weer procederen of is het genoeg geweest?”  De provincie heeft na vijf verloren rechtszaken aangegeven dat er geen volgende keer komt.  Vijfmaal een bloedneus was kennelijk genoeg.  Mocht iemand een jager ontmoeten die achter de smienten aan zit dan kan de politie worden gebeld. Die jager overtreedt de wet.

Het was vanochtend echt  koud toen we vertrokken naar IJmuiden. Via het strand naar de pier. Er stond flink wind en dat had ook zijn invloed op de vogels.

Zij zoeken ook de luwte op. Tussen en op de stenen zagen we steenlopers, drieteenstrandlopers. paarse strandlopers en een paar oeverpiepers.

De drieteenstrandlopers zochten duidelijk een beetje luw plekje. Ze zaten dicht op elkaar geplakt op grote steenblokken

Vogelwerkgroep Den Helder e.o. houdt op vrijdag 30 november 2018 om 20.00 uur een lezing over de vogels van Australië. Jacques Gregoire komt hierover vertellen. De locatie is Galerie Windkracht 13 aan de Weststraat 107-109 te Den Helder. Kosten €2,50 p.p. Tot en met 25 jaar is de toegang gratis.  De lezing van Jacques Grégoire gaat over de reizen die de in Amsterdam woonachtige kunstenaar gedurende 28 jaar lang om het jaar door Australië heeft gemaakt.

Door het hele continent heeft Grégoire onderzoek gedaan als kunstenaar naar de invloed van de geologie op de biotoop en daarmee de verspreiding van vogels. Alle vogels die hij heeft gezien heeft hij geschilderd in olieverf op doek. De bij behorende landschappen heeft hij op enorme doeken vastgelegd en deze bevinden zich in binnen en buitenlandse verzamelingen. Door vanuit een ander perspectief naar de vogels te kijken begrijpt Grégoire waarom de soorten op de bepaalde plekken te vinden zijn. Observaties bestaan niet alleen uit het kijken naar vogels maar naar de samenhang met de omgeving.

Lezing over IJsland voor de Vogelwerkgroep Niedorp. (niet leden welkom)

De jaarlijkse lezing van de VWG Niedorp zal plaatsvinden op vrijdagavond 16 november. We beginnen om 20 uur in de Fenixkerk te Nw. Niedorp en die is te vinden aan de Dorpsstraat 179. De toegang is gratis, een kleine bijdrage voor de kosten wordt gewaardeerd.

Een viertal jaren geleden hebben we dit prachtige zelfstandige eiland, wel nauwe banden met het moederland Denemarken, ook bezocht. De boot brengt ons in twee dagen van Hirtshals naar de oostkant van IJsland. We gaan eerst naar het noordoosten en bezoeken daar een vogelrots met duizenden Papegaaiduikers en andere zeevogels zoals Kleine Jagers en Drieteenmeeuwen die ook proberen visjes af te pakken van de wat onhandig lijkende clowneske Papegaaiduikers. We bezoeken de bekende vogelrijke punten en maken ook een uitstapje naar Hùsavik waar de walvistocht begint. Daarna naar het muggenmeer (Mytvatn)  die voor vogels en vogelaars hoog op het lijstje staan. Onderweg diverse groepjes Kleine Rietganzen met jongen. In het westen een dagtocht naar Reykjavik (= Rookbaai) gemaakt.

Scholekster in memoriam  door Otte W Zijlstra

Deze Scholekster is op 10-01-2002 geringd (5367708) op Texel bij De Hoorn door M.L. de Jong uit Den Helder. Na wat omzwervingen op Texel en een uitstapje bij Hippo (Normerven gespot door Wim Tijsen) is deze Scholekster redelijk plaats trouw gebleven. Op een leeftijd van 16 jaar en ruim 9 maanden kwam er een eind aan het leven van deze vogel. Waarschijnlijk gegrepen door een roofvogel op 15 -10 2018 op het Balgzand Kooyhoekschor op een afstand van 16 km van de ringplaats.

Weidevogel bescherming in Polder het Hoekje 2018

Van Henk Post

Na jaren van tegenslag door predatie is het dit jaar ontzettend goed gegaan met de weidevogels in polder het Hoekje in Grote Keeten.  De drie vrijwilligers Fokke Terpstra, Henk Post en Hannie de Wit hebben enorm veel tijd en energie gestoken in het beschermen van de weidevogels en deden dit samen en in goed overleg met de drie boeren ter plaatse die volop hun medewerking gaven.

Invasie….

Van w.g. Otte Zijlstra

De kramsvogels zijn massaal binnen gevallen en doen zich hier te goed aan de rijke bessenoogst na deze prachtige zomer. Trektelpost De Vulkaan (Den Haag) had op woensdag 24 oktober 33.574 Kramsvogels! geteld op een totaal bijna 39.000 vogels. De kou is in het noorden kennelijk in gevallen. Er zaten maar 156 koperwieken bij. Deze Kramsvogel (foto) doet zich te goed aan de meidoorn in ZW Friesland bij Gaast. Ook de Sperwer was actief en had al succes gehad gezien het volume van het krop.

w.g. Otte W. Zijlstra

Nieuws van Otte Zijlstra uit de natuur.

Dat de vogeltrek je soms verbaast en altijd verrassend is ervoer ik op donderdag elf oktober bij Petten. We stonden op twee punten te tellen (vanaf zonsopkomst) om maar niks te hoeven missen van de gigantisch trek van die dag. Op de dinsdag daarvoor was ik er ook geweest en waren aantallen die doortrokken bedroevend laag. Je was blij als je een tiental vogels kon noteren! Nu op die mooie donderdag was het razend druk in de lucht en ze, de andere tellers,  waren blij dat ik mee kon tellen. Meer dan 40.000 vogels konden we vaststellen en dan gaat het alleen om de zichtbare trek vanaf het punt waar we stonden.

Vogeltrek in volle gang. (van Otte W Zijlstra)

Je hebt er niet veel erg in dat er duizenden, ja wat zeg ik honderdduizenden vogels migreren van noord naar zuid elk jaar weer. De voornaamste reden is dat de vogels in noordelijke streken geen voedsel meer kunnen vinden en dus wegtrekken. Door de opwarming van de aarde zie je daar ook verschuivingen in. De Kleine Rietgans, vroeger in de herfst wel met 15.000 exemplaren aanwezig in zuidwest Friesland (mijn geboortegrond) is nu nog maar met enkele duizenden exemplaren aanwezig. De populatie wordt niet minder maar deze ganzen kunnen dichter bij hun broedplaatsen overwinteren en we zien de aantallen in Zweden en Denemarken oplopen.

Balgzand telling in september

Op 15 september jongst leden is de maandelijkse wadvogeltelling van het Balgzand uitgevoerd door Tim Zutt, Leo Hofland en Jordi Frowijn. Er werden ruim 41.000 vogels geteld, met hoofdrollen voor Bonte Strandloper (13.680), Wulp (6062), Bergeend (4377) en Kokmeeuw (2464). Opvallend laag waren de getelde aantallen van Kluut (15), Kanoet (28) en Rosse Grutto (26). Mogelijk is het vrij hoge tij hier deels verantwoordelijk voor geweest, waardoor overtijende stelten gedwongen werden naar elders te verkassen. Opvallend (want veel voor zo laat in het seizoen) waren verder de 798 getelde Lepelaars. Ook soorten als Pijlstaart (1392), Bontbekplevier (357) en Tureluur (838) waren relatief goed vertegenwoordigd. Aan opmerkelijke soorten voorts Slechtvalk (2), Patrijs (11) en Drieteenstrandloper (30).

Alle foto’s zijn gemaakt door Leo Hofland

Carola Schouten: Nederland moet aan de kringlooplandbouw.

Meestal zit het NOS-journaal vol nare berichten. Meestal, maar op 8 september kwam er zowaar een positief nieuwtje voorbij. Onze landbouwminister, Carola Schouten, stelde in dat journaal dat het huidige op kostenverlaging en productieverhoging gebaseerde landbouwsysteem niet langer houdbaar is. Noodgedwongen moet dat plaats maken voor duurzame kringloop landbouw. Dit staat opgetekend in haar landbouwvisie die als ondertitel “Nederland als koploper in kringlooplandbouw” heeft.  Ze ontvouwde haar visie in de stal van hoeve Biesland in Delfgauw tussen kalfjes die bij hun moeder drinken en boerenzwaluwen die vrij in en uit konden vliegen.  Gloort er hoop voor de weidevogels waarvan de aantallen zo drastisch afnemen?

Smientenjacht al weer verboden

Onlangs heeft de rechtbank in Noord-Holland uitspraak gedaan in de beroepsprocedure van Stichting Samenwerkende Vogelwerkgroepen (SVN).   Het beroep was gericht tegen de toestemming van de provincie voor het afschieten van smienten i.v.m. gestelde schade aan landbouwgewassen. Eerder had de rechtbank die toestemming van de provincie al geschorst, omdat de provincie onvoldoende had gemotiveerd dat aan de vereisten voor ontheffing van de verboden van de Wet natuurbescherming was voldaan. Sindsdien heeft de provincie dit gebrek niet hersteld. Ze hield alleen vol dat ze het wel goed had gemotiveerd. En dat de staat van instandhouding bij de smienten op Europees niveau moet worden beoordeeld.

Vrijdag de dertiende

Al jaren ligt er achter “de Fok” in Schagen een voor uitbreiding van het industrieterrein geprepareerd lapje grond.  Toen de voorbereidingen aangaande riolering waterleiding en dergelijken klaar waren brak de economische crises uit. Bedrijven werden voorzichtig met investeren.

Het nieuwe terrein bleef braak liggen en werd afgesloten met een hek. Moeder natuur nam er bezit van. De natuur ging jaren ongestoord haar gang. Zo ontstond een juweeltje aan bloemen insecten en vogels.

Bij de excursie van Tringa naar Groningen …

Een foto impressie van de vogels gemaakt door Koos Bakker.