AANVALSPLAN GRUTTO

Het verbeteren van de Nederlandse biodiversiteit is één van de verantwoordelijkheden van de overheid.  De grutto – onze nationale vogel – verdwijnt in rap tempo uit ons land: Waren er in 1970 nog 120.000 broedparen van deze weidevogels, nu resteren er minder dan 30.000 en de achteruitgang gaat onverminderd door. Ook van andere weidevogels, zoals kievit, scholekster en tureluur, zijn er steeds minder. Die achteruitgang van de weidevogels is een gevolg van de teloorgang van het unieke weidelandschap van laag-Nederland.

Op initiatief van Pieter Winsemius (oud- VVD minister van VROM bouwjaar 1942 ), It Fryske Gea, de Friese Milieu Federatie en Vogelbescherming Nederland is met inbreng van zes weidevogelprovincies, landbouworganisaties, natuurorganisaties en wetenschappers het Aanvalsplan Grutto opgesteld. Met dit plan moet het lukken de neerwaartse trend van de grutto en andere weidevogels te keren.

Landelijke Dag Sovon 28 november 2020 digitaal

Je kunt op 28 november van 10.00 tot 17.00 uur het programma volgen op drie streams op YouTube. Luister naar inspirerende verhalen over onder andere akker- en weidevogels, exoten in Nederland, onderzoek aan visetende vogels en de resultaten van vijf jaar tellen in tuinen. Via de chat kun je vragen stellen aan de sprekers. Lezing gemist? Geen zorgen. Ook na de Landelijke Dag blijven de lezingen beschikbaar.

Ontdek en ontmoet

Naast het lezingenprogramma vind je op 28 november op onze website een breed aanbod van aanbiedingen van reisorganisaties, optiekmerken, uitgeverijen, kunstenaars en natuurorganisaties. Op de virtuele beursvloer kun je bovendien rondlopen en via videochat een praatje maken met de standhouders en andere bezoekers aan de Landelijke Dag. Alle aanbiedingen van de standhouders blijven nog een week lang beschikbaar t/m zondag 6 december

Diverse leuke november waarnemingen

Hierbij een paar plaatjes van de Rosse Franjepoot die ik zondag bij het Nollenland van Abbestede heb waargenomen. Op Texel had ik in de herfstvakantie een dubbelslag: Rosse en Grauwe Franjepoot in één beeld. Een viertal Grauwe Franjepoten kwam ik in augustus tegen in het Lauwersmeer gebied. Het zijn beide vogels die in (sub) arctische gebieden broeden zoals , Noord Scandinavië, IJsland en Spitsbergen. Beide zijn het (zeer) schaarse doortrekkers, waarbij de meeste Grauwe Franjepoten in de herfst worden waargenomen en de Rosse later in het jaar en ook wel in de winter. Laatst genoemde is ook meer een zoutwater beest die vooral vanaf de kust (trektellen) wordt waargenomen. In het binnenland worden ze bijna niet waargenomen, maar blijven daar dan wel soms enkele dagen zitten. De soorten lijken nogal op elkaar vandaar dat ik er even een paar plaatjes bij doe.  En… als je dan ook nog een paar ransuilen en een mooie eend op de plaat kunt zetten kan de maand niet meer stuk

(De Rosse Franjepoot schijnt niet meer (elk jaar) op IJsland te broeden.)

w.g. Otte W. Zijlstra

Vogelkijktips Balgzand en omgeving

Leo Hofland is vrijwilliger bij het Landschap Noord-Holland en telt en fotografeert vaak de vogels op het Balgzand.

Wat zie je nu aan vogels.

De blijvers, de doortrekkers en de wintergasten laten zich allemaal zien. En omdat Balgzand direct grenst aan het water kan dit leiden tot onverwachte waarnemingen van vogels welke je niet op of bij het wad verwacht. Zoals kramsvogels, koperwieken en tapuiten als doortrekkers, welke de dijk als leidraad benutten. De smienten, pijlstaarten en rotganzen als wintergasten en de bergeenden als blijvers.

Verder zien we allerlei soorten, die in de broedtijd op Balgzand solitair of in paartjes voorkomen, nu in grote groepen bijeen staan of foerageren. Dit schrijvende bedenk ik mij: “Hoezo beschikken vogels niet over bewustzijn?: bijvoorbeeld een kluut “weet” dat hij of zij van hetzelfde soort is als al die andere zwart-witte vogels met die omhoog gebogen snavels. Je ziet nooit een kluut te midden van een grote groep bonte strandlopers, om maar eens wat te noemen”. Maar dit terzijde. Grote groepen kluten, kieviten en meeuwen zijn geen uitzondering maar regel in deze tijd van het jaar.In ieder geval is er in deze maanden veel te genieten op Balgzand ware het niet dat het Corona-virus nog steeds roet in het eten gooit. Alle excursies zijn tot nader order afgelast. Dit neemt overigens niet weg dat je er niet op uit kunt. De Balgzanddijk is afgesloten maar vanaf ’t Kuitje, bij het kijkscherm van de Balgzandpolder, bij het uitkijkpunt ter hoogte van Van Ewijcksluis en bij het Peilschaalhuisje(Quarantaine) valt er van alles te zien. Let wel even op het tij: bij laagwater “waaieren” de vogels uit over de drooggevallen wadplaten om zich daar vol te eten.

22 oktober:  Succes bij de staten

Deze website meldde al vaker dat op de tekentafels van  Noord Holland een provincie breed plan is ontwikkeld waarin op diverse gebieden “BPL”etiketten  ( BPL = Bijzonder Provinciaal Landschap)  zijn  geplakt.  Het zou er onder meer op neer komen dat er veel weidevogelleefgebied rond Schagen zou moeten verdwijnen. Tringa, vereniging Het Zijper Landschap en SVN hebben hierop een visie ingediend.  Verschillende Statenfracties zijn benaderd en kregen een rondleiding langs de weilanden in de regio.  Op 20 september sprak Hans Dijkstra namens Tringa, SVN én Het Zijper Landschap in bij de provincie. Ook andere natuurverenigingen brachten hun visie naar voren. Dat heeft goede resultaten opgeleverd!!

Op 22 oktober is het BPL van Noord Holland  in stemming gebracht bij de Provinciale Staten  in Haarlem.  Op deze concept Omgevingsverordening NH 2020 werden een aantal moties ingediend.  Eén ervan heette   Motie  “Heroverweging Zijpe- en Hazepolder” en kwam uit de koker van PvdA D66 CU en GL.  Die motie is aangenomen.  Wat hield de motie in?

Vreemde vogels in Tringa gebied.

We kunnen vanwege de Corona maatregelen niet samen op stap gaan. Maar je kunt wel alleen vogels gaan kijken. Otte Zijlstra heeft dit gedaan.

Hieronder een verslag van de vreemde vogels die hij tegen kwam.

Bruine Boszanger (Phylloscopus fuscatus) komt uit het oosten en zit al een paar dagen ten zuiden van Petten op de oude Hondsbossche Zeewering. Lijkt op een echte Phylloscopus (fitisachtig) en meet maar 11 cm. Overwinterd normaal gesproken in India of zuidoosten van Azië. Dus wel een stukje uit de buurt. Ze broeden in het oosten van Siberië.

Aan de Belkmerweg zaten op een geïnundeerd bouwland enkele leuke steltlopers. Naast enkele Bontbekplevieren ook een grote groep Goudplevieren. Leukste waren echter de Kleine Strandloper en enkele Krombekstrandlopers.

Werkzaamheden in het Zwanenwater

Bij het begin van de lange route, zie foto, worden de wilgen verwijderd tot de oever .
Dit soort werkzaamheden zijn eerder  uitgevoerd bij het tweede water. Nu is het zichtbaar omdat de wandelroute er loopt. Als alles klaar is kun je misschien  het water zien maar de verwachting is dat er rietmoeras zal ontstaan.

Overigens blijven de paden gewoon toegankelijk.

De werkzaamheden duren enkele weken, maar zeker voor het eind van het jaar is alles klaar.

De wilgen worden grotendeels versnipperd; de snippers worden afgevoerd naar iemand die ze weer toepast; de rest van het houtafval (met name de wortels) worden afgevoerd naar de aannemer en die zal het verwerken als groenafval.
Na de werkzaamheden kunnen we zien wat op de kale vlakte gaat groeien.

Weidevogels zijn niet blij als er een roofvogel in de buurt van hun jongen komt. Ze proberen de predator weg te jagen of te lokken.  Hier een foto van een scholekster die een kiekendief achtervolgt. De kiek gaat er vandoor.  Zou de scholekster hem nog inhalen??

Bericht van Vogelbescherming

Stem voor Tringa bij de RabobankClubsupport

Ieder jaar organiseert de Rabobank een actie om lokale clubs en verenigingen met een rekening bij de Rabobank te steunen: Rabo Clubsupport.

Wij doen mee met Rabo ClubSupport!!

Het geldbedrag wat wij krijgen is afhankelijk van het aantal stemmen op onze vereniging .

Vorig jaar hebben we daar wildcamera’s voor gekocht. Dit jaar willen we een verrekijker voor de cursus en/of wildcamera’s kopen.

Kunnen wij op jouw stem rekenen?

Vanaf nu 5 oktober tot 25 oktober kun je stemmen als je lid van de Rabobank bent.

Het lidmaatschap is gratis als je een rekening bij de Rabobank hebt.

Als je nog geen lid bent kun je je aanmelden via de website van de Rabobank

Stem nu direct in de Rabo App of online op rabobank.nl/clubsupport https://www.rabobank.nl/particulieren/leden/clubsupport/

Aciviteiten Tringa

Na de zomer vakantie hebben we voorbereidingen getroffen om in september weer voorzichtig te beginnen. Grotere ruimte huren voor lezingen enz.

Helaas is het aantal besmettingen met het covid-19 virus zo hoog dat we vrijwel alle activiteiten voorlopig opschorten. Zie de agenda.

De goudplevier-  en steltloper tellingen op 17 oktober en 14 november kunnen wel Coronaproef doorgaan.

Herman Wolfswinkel  coördineert al onze tellingen. Om alle contacten te vermijden gaan we vanuit huis tellen. Geen start bij de Nieuwe Nes.

Herman stuurt een mail naar de tellers die regelmatig meedoen. De polders rond Schagen gaan we tellen. De mensen die meedoen kunnen de kaarten met invullijst van de polder(s), die ze willen tellen per post of per mail krijgen. Als ze de kaarten per post ontvangen zit er een enveloppe bij met postzegel voor het retourneren van de gegevens.

Per mail ontvangen, gegevens inscannen en terug mailen naar Herman.

Als je geen mail ontvangt kun je natuurlijk ook meedoen. Stuur dan een mail naar Herman hermwolfswinkel@quicknet.nl

Pleiten voor de weidevogels in de Zijpe.

Al eerder berichtte deze site over het schrappen van 3000 ha weidevogelleefgebied in de Zijpe-en Haze polder.  Dit gaat zo:  het landschap in Noord-Holland wordt opnieuw van etiketten voorzien.  Stukjes kunnen een “BPL” status krijgen. BPL staat voor Bijzonder Provinciaal Landschap.  Een groot deel van de bijna 7000 ha Zijpe- en Haze polder had de status “weidevogelleefgebied”.  Dat betreft 3300 ha.  Die status verdwijnt.  Er komt ongeveer 400 ha “weidevogelhabitat” voor terug.  Dat kan een vogelwerkgroep niet accepteren.  Samen met vereniging “Het Zijper Landschap” en SVN (Samenwerkende Vogelwerkgroepen Noord Holland) is er een visie ingediend bij de provincie.  Die visie was niet de enige visie.  Er waren er meer dan 300 ingediend.  In het geval van de visie die door Tringa en haar vrienden werd ingediend wilden veelpolitieke partijen komen kijken. Statenfracties van Groen Links, Partij voor de Dieren, D66, Forum en de VVD hebben een rondleiding in de regio gehad.  CDA en PvdA waren wel uitgenodigd maar wilden niet.

Daarna is er ingesproken op de statencommissievergadering van 20 september 2020.   Er waren veel wethouders en ondernemers die zich inzake woningbouw of hun bedrijf klem gezet voelen door de provincie.   Ook was er een pleidooi voor de weidvogels.  U ziet hier een impressie van de vergadering. Het start met een kort stukje van een jonge wethouder over huisvesting, daarna komen de vogels aan de beurt.

Pleiten bij de provincie

HoogwaterVluchtPlaatstelling Balgzand september 2020

Zaterdag 19 september j.l. is de maandelijkse HVP-telling op het Balgzand uitgevoerd door Tim Zutt en Leo Hofland. Zowel het tij als het weer zaten mee, uiteindelijk werden ruim 86.000 vogels geteld.

Verreweg het meest algemeen was Bonte Strandloper (41.000), op grote afstand gevolgd door soorten als Bergeend (4911), Scholekster (3355), Kanoet (6606) en Wulp (9440). Voor het Balgzand was ook het getelde aantal Zilvermeeuwen (6668) opvallend hoog.

De lezing van 18 september van Vogelwerkgroep Den Helder eo gaat door op een alternatieve locatie!

Komt u ook?

Vogelwerkgroep Den Helder e.o. houdt op vrijdag 18 september 2020 om 20.00 uur een lezing in Consuminderhuis Het FUNdament, Dintelstraat 153, 1784 GJ te Den Helder
De toegang is €2,00 voor leden en €3,00 voor niet-leden. Tot en met 25 jaar is de toegang gratis.

“Doe mee met MUS: tellen in dorpen en steden voor wetenschap” door Jan Schoppers
Het Meetnet Urbane Soorten (MUS) is hét ’citizen science’ telproject van Sovon. MUS is een eenvoudige en weinig tijd kostende broedvogeltelling in dorpen en steden. Jan Schoppers geeft op vrijdag 18 september voor de Vogelwerkgroep Den Helder eo een presentatie over MUS.
Geen habitat is zo veranderlijk als het urbane gebied. Sovon is in samenwerking met Vogelbescherming MUS gestart in 2007. Het doel is om meer informatie te verzamelen over de aantalsontwikkeling en verspreiding van algemene stadsvogels zoals Huismus, Gierzwaluw, Koolmees en Merel. MUS is door de opzet een eenvoudig en weinig tijd kostend meetnet. Op 8-12 telpunten worden alle vogels geteld binnen 5 minuten per punt en dat drie keer in het voorjaar tussen april en half juli. Per telling ben je dus maximaal twee uur kwijt. Belangrijk is dat je ongeveer 30-40 soorten kunt herkennen. MUS is ook geschikt voor minder ervaren tellers.
Tijdens de avond komen het doel, telmethode, soorten, resultaten, gebruiksmogelijkheden en de ervaringen van tellers langs. Ook de invoer in het veld met Avimap en de MUS-cursus worden behandeld. Voor meer informatie over MUS: https://www.sovon.nl/nl/MUS
In verband met Corona zijn er verschillende maatregelen genomen. Zo hebben we een alternatieve grotere locatie, waar wij maximaal 25 personen zullen toelaten, vindt er vrijwillige registratie plaats, worden de handen ontsmet bij binnenkomst, blijft u tijdens de pauze zitten, wordt uw thee of koffie naar u toe gebracht en houden we continu de 1,5 meter in de gaten. Houdt u dit ook in de gaten?

Klimaatvluchtelingen in de vogelwereld.

In 2016 stelden onderzoekers al vast dat ook in Europa en Noord-Amerika vogelsoorten toe- en afnamen onder invloed van klimaatverandering. Zo nemen in Nederland de spotvogel en de matkop in aantal af. Maar in Noord-Europa nemen die soorten juist toe. Klimatologisch werd Nederland tegelijk aantrekkelijker voor de bijeneter en de cetti’s zanger. Dit voorjaar werd in de Noord-Hollandse duinen een eerste broedgeval gemeld van de hop, een vogel die voornamelijk in Zuid-Europa leeft en broedt.   Vogels ontvluchten warme gebieden en kiezen er voor naar koele klimaatzones te verhuizen

Vogels ringen en broedvogelonderzoek

Door het virus covid-19 zijn veel activiteiten niet doorgegaan maar activiteiten zoals uilen en torenvalken ringen en inventarisaties zijn wel uitgevoerd.

Steenuilen
Otte Zijlstra heeft foto’s gemaakt van het ringen van steenuilen. Hij stuurde onderstaand bericht.
Op tien juni ben ik, als fotograaf, mee geweest en hebben we eerst een viertal Steenuiltjes geringd bij fam. de Jong aan de Langereis. Een gezellig gebeuren waar de hele familie deel van uit maakt. Nico haalt de jonge uilen uit de kast en Luc Smit voorziet ze, vakkundig en met uitleg voor de verzamelde familieleden, van een ring. De gegevens worden genoteerd en er worden foto’s gemaakt waarna de uilen weer terug geplaatst worden. Nog een weekje en ze kunnen uitvliegen. Vooralsnog wordt er prooi aangevoerd door de ouders. De aanwezige wildcamera noteert zo mogelijk wat er aangevoerd wordt. We hebben onder andere gezien dat er jonge spreeuwen meegesleept worden en een grote regenworm.

Zwanenwater

Enkele broedvogel gegevens van het Zwanenwater

Oeverzwaluwen verruilden zwaluwwand voor zandhopen van de wegenbouw

Al jaren onderhoud ik de oeverzwaluwwand in het Diepsmeerpark. In het voorjaar, vlak voordat de uit Afrika terugkerende zwaluwen arriveren en in het najaar nadat de jongen zijn uitgevlogen en met de ouders weer vertrokken zijn. Na het broedseizoen krab ik de nestgangen uit om achtergebleven restanten nestmateriaal te verwijderen. Aan de diepte van de gangen en achtergebleven sporen kan ik bepalen of er werkelijk is gebroed

Niet elk jaar is succesvol, oeverzwaluwen zijn nu eenmaal niet plaats getrouw. De kunstmatig aangelegde wand wordt verlaten, ook als zij al zijn begonnen met nestgangen maken, zodra zij een andere gelegenheid ontdekken. Zandhopen blijken dan zeer aantrekkelijke alternatieven te zijn voor broedgelegenheden.

Vooraankondiging 11e Noord-Hollandse Natuurdag

Eén keer in de twee jaar is er een Noord-Hollandse Natuurdag en dit jaar is deze op zaterdag 19 december 2020. Vanwege de corona-maatregelen weten we nog niet of de dag kan plaatsvinden in de Aristo-zalen in Amsterdam-Sloterdijk of dat het een bijeenkomst wordt te volgen via internet. In de herfst wordt de beslissing genomen. U kunt de datum wel alvast vrijhouden in uw agenda!

Alle Noord-Hollandse natuuronderzoekers én natuurliefhebbers zijn welkom om de 12 verschillende presentaties te volgen. Enkele sprekers zijn al bekend: Piet Zomerdijk (over smienten), Nico Jonker (over het NatuurNetwerk Nederland), Lars Buckx (over ringstation Van Lennep), Lucas Alferink (over camera’s die insecten automatisch herkennen), Geert Timmermans (over 25 jaar onderzoek aan ringslangen), Hans Stapersma (over 40 jaar Samenwerkende Vogelgroepen Noord-Holland), Dick Melman (over voedsel van grutto’s in plas-drassen) en Luc Knijnsberg (met foto’s van prachtige nachtvlinders).

De POFF en Landschap Noord-Holland organiseren deze Natuurdag en de Provincie Noord-Holland en de Nationale Postcode Loterij maken de dag financieel mogelijk. Nader bericht over de opzet van de dag is straks te zien op www.landschapnoordholland.nl/natuurdag

De Zijpe- en Haze polder: 3300 ha weidevogelgebied naar de haaien??

Naast de 7000 ha Zijpe- en Haze polder ligt het kleine poldertje Nes-Kaag (363 ha) . De West-Friese dijk scheidt de polder van het poldertje.   In het poldertje liggen de Keinsmer wiel, een kapelletje waar je kaarsjes kunt branden en Ekovar. Ekovar is het bedrijf van biologische varkensfokker Wennekers. Al een aantal jaren zet Wennekers in het voorjaar een deel van zijn land onder water zodat een plas-dras gebied ontstaat. In 2020 werd het plas-dras gebied nog enorm uitgebreid. Met succes!  Vele honderden grutto’s streken er neer om op te vetten voor het broedseizoen.  Voor die grote aantallen grutto’s is in het kruidenrijke grasland wat ten zuiden achter het plas dras gebied  ligt (ook percelen van Wennekers)  niet genoeg ruimte  Waar moeten al die grutto’s heen? In het poldertje is nog een boer die laat maait ten behoeve van de vogels, maar meer ruimte is gewenst.  Het Schager wad ligt aan de andere kant van de spoorlijn. Wieringen is niet ver en in de Zijpe- en Haze polder is 3300 ha weidevogelleefgebied beschikbaar….   Of toch niet?

Op de afbeelding grutto’s die zich bij Wennekers voeden voor het komende broedseizoen

Dakrenovatie in oud gebouw.

Eind april 2019 kreeg vogelwerkgroep Tringa een bericht van een inwoner uit St Maartensbrug. Het kerkje daar moest nodig een dakrenovatie ondergaan en daarmee zou in mei worden begonnen. Er zitten echter gierzwaluwen en die zijn beschermd. Zelfs onbewoonde nesten mogen niet worden verstoord.  Op 30 april waren de zwaluwen nog niet teruggekeerd.  Men was van plan ze met geluid weg te jagen om te voorkomen dat ze zouden gaan broeden.  Na  overleg met Tringa en wat dwang van de RUD werd de renovatie uitgesteld tot de zwaluwen weer naar Afrika waren afgereisd.  Er werd gekozen voor dakpannen waar gierzwaluwen onder terecht zouden kunnen.  Zou dat helpen?

Gierzwaluwen onder de dakpannen

bij foto; ouder voert de jongen, gebeurt alleen op het nest.

Als je dagelijks de gierzwaluwen volgt, dan merk je hoe hard het al weer gaat met het voorbij gaan van de zomer. Want de vogels storen zich nergens aan en werken hun programma gewoon af. Dit jaar heb ik 8 gierzwaluw nesten onder mijn dakpannen.

Het lukt me niet om ze in de nok kast te krijgen maar dat geeft ook niet want 3 paar mussen hebben die nest kast in gebruik. Overigens heb ik bij twee huifjes ook nog zoekers dus volgend jaar waarschijnlijk 10 nesten.

Op een nest na (Zuid 2), waar een Gierzwaluw paar voor de tweede keer is begonnen vanwege een indringer die de twee bebroedde eieren er uit heeft geknikkerd, is alles dit jaar tot nu toe goed gegaan. Ook de warme dagen van een paar weken gelden hebben ze goed doorstaan. Gierzwaluwen zijn slim en vinden er altijd wel wat op, ze gingen namelijk de jongen met hun vleugels koelen. Zelf heb ik ook wat maatregelen genomen om de warmte een beetje af te voeren. Opmerkelijk is dat ik weer veel nesten heb met drie eieren en 3 jongen.

Bestrijding eikenprocessierups: lijmen en plakken hept niet
De wanhoop nabij plakken gemeenten en burgers dit eikenprocessierups-seizoen brede plakstrips om bomen, in de hoop dat de rupsen eraan blijven kleven en doodgaan. Doe dat niet! Het maakt de overlast erger en doodt onnodig vogels en andere dieren.
Het lijkt een simpele oplossing voor het probleem van de eikenprocessierupsen: folie om de boom wikkelen, lijm erop en die rotrupsen blijven vastplakken en gaan dood. Geen jeukbulten meer, iedereen blij. Maar: zo werkt het niet. Als de rupsen in nood zijn, gaan ze juíst de brandharen afschieten die jeuk, bultjes, blaasjes, rode opgezwollen ogen, moeite met slikken en kortademigheid veroorzaken. Het werkt averechts.

Een afschuwelijk bijeffect van de lijmbanden, is daarnaast dat andere dieren er ook aan blijven plakken en verhongeren. Denk aan de vele vogelsoorten die leven op boomstammen, zoals spechten, mezen, roodborstjes, boomklevers en boomkruipers. Als ze zich niet kunnen losrukken, sterven ze een langzame dood. Hetzelfde geldt voor vleermuizen en de vele insecten die op bomen leven, waarvan een deel juist zorgt voor natuurlijk bestrijding van eikenprocessierupsen. Op de foto een vastgelijmde specht.  Na veel gepeuter werd hij bevrijd.
Vermijd dus met het gebruik van plakstrips bij de bestrijding van eikenprocessierupsen en haal ze weg waar ze al zijn aangebracht. Vogels, vleermuizen en insecten zijn natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups, dus die moeten we ondersteunen, niet doden! Gebruik daarom ook geen gif dat andere insecten en dieren doodt, maar zet in op een rijke natuur waarbij de soorten elkaar in evenwicht kunnen houden.

Wadvogeltelling Balgzand 13 juni 2020

Deze telling viel in de bekende juni-dip, qua tijd van het jaar de rustigste tijd op de Waddenzee. De laatste voorjaarstrekkers zijn door en de eerste najaarstrekkers beginnen mondjesmaat binnen te druppelen.

Zo ook deze telling, met vooral veel Bergeenden (6133) die zich weer op Balgzand verzamelen om te ruien. Andere relatief algemene soorten waren Scholekster (421), Wulp (1062) en Stormmeeuw (1859; deels lokale broedvogels).

Grauwe vliegenvanger in de Groetpolder

Grauwe vliegenvangers  zijn lastig te inventariseren omdat ze maar weinig geluid maken . Bovendien stelt de zang ook niet veel  voor. Wel staat vast dat hun aantal sinds de jaren vijftig (vorige eeuw) flink afgenomen is (een derde over)

Otte Zijlstra ontdekte een nest van een grauwe vliegenvanger in de Groetpolder.

Hij maakte er een fotoverslag van.

Er worden allerlei insecten aangevoerd aan de vier jongen en soms ook dagvlinders! Na het voeren wacht een ouder even op uitwerpselen; die worden keurig  ingepakt aangeboden en mee terug genomen; het nest moet schoon blijven!

Otte Zijlstra plaatste al weer een maand geleden één van de twee wildcamera’s die Tringa bezit bij  de kast van een koppel steenuilen in de buurt van Niedorp (Langereis) . Reeds op de eerste nacht al werd er veel activiteit vastgelegd.  Relatief grote prooien (de steenuil is zelf beslist geen reus) werden naar binnen gesleept! Maar… welk ongelukkig vogeltje   eindigt zijn of haar leven als  voer voor de de uilskuikens?   Otte vroeg Kees Roosleaar voor de determinatie.

Uitgemaaid…

Maandag reed ik nog even langs de Keinse.  Er is daar altijd wat te zien op het plas-dras gebied van firma Ekovar van Wennekers.  De oppervlakte van het natte deel is onlangs nog flink vergroot.  Ik zag er bij elkaar 60 grutto’s.  “Mooi hé” zei een wandelaar tegen mij.  “Helemaal niet”  antwoordde ik.  “”Kijk naar het hooi land, het gras is er net af.  Deze grutto’s zijn hun jongen kwijt en hebben het opgegeven.  Ze zijn uitgemaaid.”

Voorjaar in Het Zwanenwater

Met enige regelmaat ga ik bij mooi weer ’s morgens vroeg naar het Zwanenwater. Lekker vroeg dan is alles stil en kun je genieten van de natuur. Het is iedere keer anders, maar altijd ontdek je iets

brilduiker, vrouw,; foto Koos Bakker

Vaak kom ik dan Koos Bakker ergens onderweg tegen. Gelukkig is Koos nog vaker in het Zwanenwater en maakt hij foto’s, zowel van vogels als van insecten.

Tapen ?   Dat doe je niet !!

“Wie maakt de mooiste foto?”  Het lijkt wel een wedstrijdje.  De éne foto nog beter dan de andere.  Hoe lok je een vogel mooi voor de lens?  Er wordt van alles verzonnen.  Pindakaas aan een boom smeren is er één. Eén andere methode maakt gebruik van geluid. De zang wordt afgespeeld in een geschikte habitat waardoor het vogeltje in het gunstigste geval dichterbij komt.  Die “techniek” wordt tapen genoemd. Helaas komen vogels niet naar de camera omdat ze zo graag op de foto willen!  Ze willen een rivaal uit het territorium verjagen.  Dat lukt niet wanneer een vogelfotograaf het geluid maakt in plaats van een concurrent. Die fotograaf gaat er heus niet vandoor. De kans is dus groot dat de vogel het hazenpad kiest waarbij een nest met jongen wordt verlaten en verloren gaat. Of er gaat energie verloren omdat de vogel een niet bestaande indringer probeert te verjagen terwijl de jongen verzorgd moeten worden. Volgens de wet natuurbescherming is het verboden vogels opzettelijk te storen. Dat geldt in elk geval voor zeldzame vogels die in hun voortbestaan bedreigd kunnen worden.

De vogels komen naar je toe deel 4 .

Inmiddels zijn de regels voor Corona wat versoepeld.  Wie een natuurgebied wil bezoeken kan daar  heen.  Overal waar groen is zie en hoor je het voorjaar, in parken, tuinen, waterbergingsgebieden, duinen en natuurgebieden. Texel is in het voorjaar een feest.

Vorige week bracht Otte Zijlstra een dagje op Texel door.  Voor wie nog niet zo makkelijk op pad kan de volgende aflevering uit deze serie. Op Texel  zag hij  een kokmeeuw, die voedsel uitbraakt voor het vrouwtje, om te bewijzen dat hij voedsel kan vinden.

Voorjaarstrek zilverplevieren rosse grutto’s.

Afgelopen zaterdag werd de maandelijkse HVP-telling op het Balgzand uitgevoerd door Chris van der Vliet en Madelon van Schoonhoven. Steltlopers als Zilverplevier en Rosse Grutto op voorjaarstrek pieken in deze periode, wat keurig terugkwam in de resultaten van deze telling.

Zo werden 2069 Zilverplevieren en maar liefst 20.553 Rosse Grutto’s geteld.

BPL

Wel eens van het BPL gehoord?  BPL staat voor Bijzonder Provinciaal Landschap.  Het  is de naam van een document waarin de provincie beschrijft welke plannen er worden bedacht voor de leefomgeving in Noord-Holland.  Wat de provincie  voor weidevogels in de Zijpe- en Haze polder rond Schagen in petto heeft  ziet er op papier op het eerste gezicht mooi uit.  Ik vat een paar zinnen die in dat BPL  genoteerd zijn hier samen.  Onder het kopje “Habitat voor weidevogels” staat er onder meer:

De drie deelgebieden in de Zijpepolder die behoren tot het BPL vormen een geschikte habitat voor weidevogels. De gebieden worden gekenmerkt door een groot aandeel grasland, een grote mate van rust, stilte en openheid.  De graslanden zijn van groot belang voor weidevogels. De kwaliteit van de habitat voor weidevogels wordt mede bepaald door het open landschap van de Zijpepolder als geheel. Een ideale habitat voor weidevogels heeft een combinatie van de volgende ruimtelijke sleutelfactoren:

• Omvangrijke aaneengesloten gebieden gekenmerkt door openheid,
• Het ontbreken van verstoring (door opgaande elementen, zoals bebouwing, beplanting en masten en door infrastructuur en activiteiten die geluid en onrust veroorzaken),
• De aanwezigheid van micro-reliëf, grasland-areaal en
• Een relatief hoog waterpeil.

De aanwezigheid van deze combinatie van factoren in dit BPL is onvervangbaar. Kwetsbare weidevogelsoorten keren bij verstoring doorgaans niet terug. Ruimtelijke ontwikkelingen die de habitat voor de weidevogels verkleinen zijn in beginsel een aantasting. Verstoring of het toevoegen van opgaande elementen die leiden tot een verkleining van de habitat of ruimtelijke ontwikkelingen die een verlaging van het waterpeil tot gevolg hebben zijn eveneens een aantasting van deze kernkwaliteit.

Dat klinkt goed toch??      Maar er schuilt  een addertje onder het gras zo werd aan Tringa een maand geleden gemeld door vereniging “Het Zijper Landschap”

De vogels komen naar je toe deel 3

De Kneu is een algemene vogel van ruigten en zingt een eenvoudig lied, mar wel uit volle borst. De mannen hebben mooie rode vlekken op de borst de vrouwtjes zijn wat minder spannend gekleed: stemming grijs met een streepje. Ook de Tjiftjaf is één van de meest algemene vogels in de zomer wat betreft de zangvogels. Hij is meet maar 11 cm en valt niet op in het groene lover door zijn schutkleur. De Rietgors is een algemene rietvogel die ook een eenvoudig lied voordraagt. De Roodborsttapuit is prachtig gekleurd en moet het meer hebben van zijn uiterlijk dan van zijn zang want dat is maar wat gebrabbel en gekras. De Snor is goed te horen in het Geestmerambacht, maar lastig te fotograferen!  De Rietzanger is bezig met nestmateriaal. Aan alle natuurliefhebbers: trek er wel op uit om die mooie natuur te beleven met eigen ogen en oren ondanks dat de Vogelcursus geen doorgang kon vinden.

Kneu

Corona beïnvloedt ook de dierenwereld. Mensen veranderen hun gedrag en dieren moeten mee.

Een onvermoed corona-effect: ‘Sluiting restaurants en snackbars raakt stadsdieren’, meldde het ANP. Duiven, meeuwen, kauwen, kraaien, muizen en ratten leven onder meer van etensresten in de stad, afkomstig van horeca. Frietresten, kroketten, brood, en zelfs plakkaten braaksel staan op het menu van de beesten. Door corona worden die “lekkernijen” veel minder op straat geserveerd aan de stadsdieren. Vooral de stadsduif is afhankelijk van dat aanbod.  Meeuwen zijn in het voordeel: ze zijn behendiger in het openritsen van vuilniszakken. Daarnaast zijn het echt alleseters. En ze zijn slimmer dan bijvoorbeeld duiven. Nu er weinig te halen is in de stad trekken ze naar zee en  achtervolgen meer dan voorheen vissersboten of stampen wormen naar boven in de weilanden. Lang geleden onderzocht bioloog Reumer met studenten de braakballen van  zilvermeeuwen uit Rotterdam.  Ze waren wezen snacken op een vuilnisbelt in Breda. Uit hun braakballen kwamen onder meer plastic poppetjes en gebruikte condooms, zegt hij. ‘Vooral in die laatste kunnen nog bruikbare eiwitten zitten’, aldus de bioloog.

De vogels komen naar je  toe  deel 2

Voor het geval u in deze barre tijden niet makkelijk zelf vogels kunt gaan spotten is Otte Zijlstra met zijn camera voor u op pad gegaan.  Hij fotografeerde een aantal bruine kiekendieven achter de Witte Paal in Schagen.  Zouden ze met zijn allen één groot nest bewonen in een soort commune? Een geval van polygamie of veelwijverij misschien?  Wie langer aan de rietkragen blijft staan ziet op twee plekken die geen 50 meter uit elkaar liggen verschillende mannetjes materiaal voor een nest aan slepen.  En passant werden er ook een graspieper en een ijsvogel op de plaat gezet. De Ijsvogelfoto is een “bewijs plaatje”, maar het is fijn om te weten dat er daar een uit vissen gaat.  In de Kerf kwam Otte blauwborst fitis heggemus kneu putter en roodborst tegen die allemaal bleven poseren.  Zijn dagje vogelen kon niet meer stuk toen het lukte om in de Putten een gele kwikstaart en een zwartkopmeeuw vast te leggen.

Deze bruine kieken dief is er één uit een groep van voer of vijf achter de Witte Paal in Schagen.

De vogels komen naar je toe

Wegens Covid-19 is het niet iedereen gegeven om te gaan vogelen.   Dan is er gelukkig Otte Zijlstra zie er voor zorgt dat de vogels naar je toe komen via de site.  Hij maakte een serie opnamen in het Zwanenwater.  Eén opname… die van de rouwkwikstaart is gemaakt in Hargen aan zee.

Rapport broedvogels van Nederland (Sovon)

Wat viel op in 2018?

Bijzonder waren broedgevallen van Visarend en Grauwe Fitis en de gemengde broedgevallen van Steppekiekendief, Bergfluiter en Roodkopklauwier. Tussen de zeldzame broedvogels staan verder onder andere Zeearend (14), Rode Wouw (14), Roodbuikwaterspreeuw (1) en Grote Kruisbek (16).

De populaties van Grote Zilverreiger, Middelste Bonte Specht en Cetti’s Zanger waren niet eerder zo hoog. Langjarig negatieve ontwikkelingen kregen in 2018 veelal een vervolg en bij verschillende soorten zijn de aantallen inmiddels minimaal: Kemphaan, Grauwe Gors, Brilduiker, Blauwe Kiekendief, Buidelmees, Kramsvogel en Europese Kanarie. De aanhoudend sterke afname van soorten als Zomertortel, Boomvalk, Ransuil en Grote Karekiet is eveneens verontrustend en ook het aantal Eiders is fors teruggelopen.

Wil je meer weten download dan het rapport

link naar het rapport Broedvogels in Nederland in 2018.

Nog zacht en warm

De ransuil was nog warm en zacht toen Gordon hem (of haar) vond langs de N248 tussen Schagen en Kolhorn.  De kerkuil lag twee decimeter verder en was al langer dood. Maandag 30 maart berichtte de Schager Courant al over dit akelige tafereeltje.  Hoe in ’s hemels naam vinden een ransuil en een kerkuil elkaar in de dood?  Een vechtpartij tussen beiden is uitgesloten want  het lijkje van de  kerkuil was niet erg vers meer. Iemand moet de dieren te grazen hebben genomen en daarna gedumpt.

Gordon mailde mij:

” ……Ik ben al even op jacht naar de dader van deze ellende.   Als jullie (Tringa) nog dode uilen buizerds kraaien en kauwen eksters gaaien (de gewoonlijke slachtoffers van vervolging…) tegenkomen kun je mij die dan doorgeven met locatie… en tips zijn ook welkom uiteraard.. Vandaag had ik de dader bijna!  De ransuil was nog zacht en warm.  Letterlijk 10 min te laat was ik waarschijnlijk.. Mocht je ineens dus een uil missen terwijl die er altijd zat geef dat graag door aan mij.  Ik heb een contact bij de dieren politie. Ook als je bv dode buizerds of andere kromsnavels, maar ook kraaien kauwen eksters en zelfs kat en vos vind op 1 van jullie tochten… geef het door aan mij.”

Online workshops over iAvimap en BMP

Om je op afstand dit veldseizoen zo goed mogelijk te begeleiden, zenden we de komende tijd weer enkele workshops uit. Op 23 maart deden we dat al met een workshop over de app Avimap. Er zijn twee nieuwe workshops gepland.

Nu allerlei bijeenkomsten vanwege Covid-19 niet meer mogelijk zijn, willen we je op deze manier zo goed mogelijk ondersteunen. We zijn begonnen met de workshop over de app Avimap voor Android. Je kunt deze terugkijken op YouTube.

Nieuwe workshops gepland

Inmiddels hebben we twee nieuwe live workshops gepland:

1. 1. Workshop Hoe gebruik ik de app iAvimap in het veld? (voor iPhone- en iPad-gebruikers.) – woensdag 1 april – van 20.00 t/m 21.00u

2. Opfriscursus De basics van het BMP-project. Waar let ik op en de laatste tips & trucs over de verwerking van je gegevens. – maandag 6 april – van 20.00 t/m 21.00u

Jane Goodall over het corona virus.

Wie is zij???  Ze ontdekte als eerste dat sommige dieren werktuigen gebruiken. Goodall was al sinds haar jeugd geïnteresseerd in dieren. De antropoloog Louis Leakey hadt haar als zijn secretaresse meegenomen naar Kenia in 1957 en 1958. Dit heeft ertoe geleid dat Goodall de chimpansees van Gombe Stream National Park vanaf juli 1960 is gaan bestuderen.

Eén van de grootste bijdragen van Goodall aan de wetenschap was de ontdekking dat chimpansees werktuigen maken én gebruiken. Sommige chimpansees gebruiken takjes en twijgen om termieten te vangen. De twijgjes worden in gaten gestoken waar zich termieten bevinden. Het twijgje wordt vervolgens met termieten bedekt, en teruggetrokken en leeggegeten door de chimpansee. Tot deze ontdekking werd gedacht dat alleen mensen werktuigen gebruikten.  Inmiddels weten we dat ook sommige vogels werktuigen kunnen gebruiken.

Workshop Avimap

Ik heb me op de sovondag ingeschreven voor een workshop met uitleg over de app Avimap.

De workshop was vol en de bedoeling was om in de regio workshops te geven.
Onderstaand bericht ontving ik nu van Albert de Jong.

Omdat we deze workshop voorlopig niet in groepsverband kunnen geven vanwege Covid-19, bieden we volgende week een alternatieve vorm aan: een live workshop via YouTube. Op deze manier hopen we je zo goed mogelijk te ondersteunen bij de invoer van je tellingen in het veld. We beginnen met de Android-versie en zullen als dit goed bevalt snel daarna een iAvimap-workshop (voor Apple) online geven.

Op maandagavond 23 maart om 20.00 – 21.00 geeft Gerard Troost van Sovon, ontwikkelaar van de app, een workshop over het gebruik van de app.

De uitleg zal de volgende onderdelen bevatten, in chronologische volgorde:

1 – installatie, downloaden telgebieden en kiezen van je voorkeursinstellingen

2 – invoeren van bezoekgegevens

3 – invoer en handige tips per project, in de volgorde: BMP, Kolonievogels, MUS en overige projecten

4 – beantwoorden van de overgebleven vragen

Vogelwerkgroep Tringa wil ook haar steentje bijdragen aan het afremmen van het COVID-19 virus. Hiertoe zijn al haar activiteiten tot midden april voorlopig afgelast.

Het betreft hier:

De vogelcursus lessen 1 en 2 op 23 maart en 6 april en de cursistenexcursies  op 28 maart en 11 april,

De excursie naar Mariëndal op 22 maart en de Algemene ledenvergadering op 8 april.

Voor vogelwerkgroep Den Helder e.o. staan tot 11 april geen activiteiten in de planning die nu niet door kunnen gaan.

Meer vogels in je tuin: 30 maart – lezing door Nico de Haan in het Scagon Theater

Deze lezing gaat helaas niet door

Stel je eens voor: je wordt wakker en je hoort de vogels in je tuin zingen. Tussen de middag zie je eerst een merel en later koolmeesjes een bad nemen.

Bij de vogelhuisjes vliegen de pimpelmezen af en aan met voedsel voor de jonkies.  ’s Avonds hoor je de mussen die een plekje voor de nacht aan het zoeken zijn. Met andere woorden: genieten van een tuin vol vogels.

Maar dat gaat niet vanzelf…

In een stenen tuin is geen vogel te bekennen. Hoe kun je je tuin vogelvriendelijk beplanten en inrichten? Wat zijn waardevolle tips?

Nieuwe beplanting in de Waldervaart: beter voor vogels!!

In januari 2020 werd in het park in de Waldervaart te Schagen een begin gemaakt met een vernieuwing programma.  Een maand geleden berichtte deze website daar al over. De monotone plantenpopulatie gaat meer divers worden. Er werden  een aantal essen gerooid om plaats te gaan maken voor een waterberging (wadi), een bloementuin en andere bomen.  Daarna werd een deel van het struikgewas en de ondergroei (voornamelijk brandnetels en bramen) verwijderd. Vooral struiken bieden nestplaatsen en voedsel aan vogels. Brandnetels zijn als waardplant voor veel vlindersoorten van belang.  Hun rupsen zijn ook vogelvoer. Daarom werd door vogelwerkgroep Tringa ingebracht bij de gemeente dat een flink deel van de oude beplanting zou moeten blijven staan. Het plan is om de vernieuwing gefaseerd te laten verlopen. Een deel wordt vernieuwd een deel blijft.  Inmiddels staan er aan het begin van de Sperwerhof heel wat struiken klaar om te worden aangeplant. Als die goed zijn aangeslagen dan komt de rest van het park aan de beurt.

Welke heesters staan te wachten tot ze weer in de aarde worden gezet?

Op donderdagmiddag, na een hele ochtend regen was ik even naar de Putten achter Petten (N.H.) Er waren enkele torenvalken actief en ze hadden trek in een muisje, beter gezegd ze hadden honger na al die regen en herfstachtig weer. Dan is het slecht muizenvangen! Toen ik aankwam rijden had een tova net een (veld)muisje gepakt en zat in het gras te eten. Er kwam een andere torenvalk aan die ook zin had in hetzelfde muisje, dus een schermutseling en een paar mooie plaatjes voor de fotograaf.

In het volgende wat beelden van de strijd

Het is een rot gezicht.

Het lijkt wel een slagveld uit de eerste wereldoorlog.  In januari 2020 is firma Bruin begonnen met het herbeplanten van het park in de Waldervaart. Een rotgezicht …..maar nodig, net zoals de “rot maatregel” die werd afgekondigd door MP Rutte. Hij heeft tegen de zin van zijn vroem vroem partij de snelheid op autowegen verlaagd naar 100 km/u.  De stikstof uitstoot moet naar beneden. Stikstof waardoor in het park bramen en brandnetels een voorname plek hebben weten te veroveren.  Zij kunnen goed tegen een overmaat aan stikstofverbindingen en verdringen andere planten. Brandnetels hebben weliswaar als waardplant een functie voor vlinders omdat ze veel soorten rupsen voedsel bieden maar de insectenpopulatie in het park zou erg gebaat zijn bij meer bloeiende kruiden en heesters. Insecten dienen als voedsel voor vogels. Als die heesters ook nog bessen dragen dan is het feest voor de vogels. Op de locatie van de foto zijn vier flinke essen gesneuveld.  Daar komt een bloemen tuin voor terug.

Provincie Zuid Holland wil graag Smienten jagen

SVN, de Samenwerkende Vogelwerkgroepen van Noord-Holland heeft vijfmaal met succes de jacht op smienten met een rechtszaak weten tegen te houden.   In Zuid-Holland is de strijd nog niet voorbij. De Zuid Hollandse provincie wil toch smienten jacht mogelijk maken. Na verlies in de rechtbank van de kwam er een bericht van de Raad van State: de provincie is in hoger beroep gegaan. Erg treurig dus dat ook deze  provincie blijkbaar heel erg graag wil dat er smienten worden geschoten.

18 januari: Impressie van de midwinter telling in Tringa gebied.

Om 9 uur was er een flinke groep tellers verzameld bij de Nieuwe Nes in Schagen.  Het was droog, geheel bewolkt en leek niet koud.  Verschillende polders rond Schagen zouden een bezoek mogen verwachten.  Kaarten met daarop aangegeven wie welk gebied zou gaan bekijken werden verdeeld en de tellers gingen op pad.  De coördinator, Herman Wolfswinkel,  had op de kaarten nummers gezet die de polders in stukjes verdeelden.  Team Hans en Hans (hier worden alleen hun ervaringen gemeld) deed de weilanden in de directe omgeving van Schagen, het terrein achter de witte paal en het kanaal van Schagen-haven naar het Noord-Hollands kanaal.  Bij elkaar goed voor bijna 50 km autorijden.  Eérst even naar de slootjes langs de Haler weg.  Daar worden geregeld grote zaagbekken gezien. Het barst er dan ook van de vis. Deze keer zaten er ook een stuk of vijf.

Grote zaagbekken aan de Haler weg.  (foto van 14 januari  Hans Dijkstra)

Moet dat nou??

Het is alweer twee weken geleden dat de hel losbrak.  Ik bedoel die enorme herrie die vooral in Nederland wordt gemaakt om het nieuwe jaar in te luiden.  Telkens verschenen in de dagen erna weer berichten over gewonden en dit jaar zelfs doden die daarbij zijn gevallen. Terwijl in veel grote steden in het land waar het meeste consumenten vuurwerk wordt gemaakt het afsteken ervan is verboden, (China) , wordt er in Nederland over gediscussieerd.  Het lijkt erop dat de standpunten die door de politiek worden ingenomen aan het verstuiven zijn. Strengere regels of zelfs een totaal verbod zitten er aan te komen.  Dan helpt het massaal tekenen van petities!!

Fotomontage van vogels in de vuurwerkmist.

Excursie naar Wieringen op 5 januari

’s Morgens, tien minuten voor acht, verzamelden zich 12 vogelaars bij de Nieuwe Nes. De zon zou pas over een uur op komen. Het reisdoel was de Wieringermeer. Wat was de verwachting?   In Poolland zat nog altijd de kleine regenwulp. Er was naast die bijzonderheid een kleine trap gezien door een gelukkige vogelaar die hem naast die kleine regenwulp in zijn telescoop zag op duiken. Op Wieringen zou een roodhalsgans te zien zijn en in het IJsselmeer dobberde nabij het haven restaurant “Dikke Bries” een buffelkop eend.

Omdat het bij vertrek nog erg donker was werd besloten om de kleine regenwulp even over te slaan en eerst naar de kust te rijden. Vijf minuten vóór zonsopkomst arriveerde de colonne bij Camping zeezicht aan het Wieringse wad. De bewolking was erg dik. Er viel gelukkig de hele dag geen regen uit… maar zonlicht kwam er ook niet door.  Jammer voor de fotografen.  Er zaten wat bergeenden, rot en grauwe ganzen.  Na tien minuten werd besloten verder te gaan.

Om 9:00 uur zagen we bij de Normerpolderweg een koppel patrijzen in een weiland zitten.  Een klein eindje verder, aan de Normerweg zat een enorme groep brandganzen vlak voor een omheining met palen.  Er zou één roodhalsgans tussen zitten.  Maar ja… alle ganzen waren aan het vreten en dan steken ze hun kop in het gras. Hierdoor ontdek je maar moeilijk een rood halsje tussen al die zwarte.  Gelukkig zijn ganzen waakzame dieren. Er is er altijd wel één die even zijn kop op tilt om te zien of alles veilig is.  Zo was de roodhalsgans af en toe te zien.

Foto:  Patrijzen in de ochtendschemering (Hans Dijkstra)

Nieuwe website voor vogels kijken in Europa

Where to watch birds in Europe? Goede informatie over vogelgebieden is vrijwel in heel Europa lastig te vinden. Soms zelfs ondoenlijk. Om dit drastisch te verbeteren is www.birdingplaces.eu gelanceerd. Op Birdingplaces.eu kun je de beste vogelplekken van Europe vinden, allemaal bij elkaar op één plek. Met bij elke vogelplek precies de juiste informatie om een paar uur lekker vogels te kijken. Ook in Nederland vind je op deze manier buiten je eigen regio heel snel en gemakkelijk de leuke vogelgebieden.

2020 is het Jaar van de Wilde Eend

Hieronder een verkorte versie van de mededeling op de site van Vogelbescherming ( https://www.vogelbescherming.nl/actueel/bericht/2020-is-het-jaar-van-de-wilde-eend )

Geplaatst op 20 december 2019

Het dreigt mis te gaan met onze vertrouwde wilde eend. Nee, bang voor volledig uitsterven hoeven we niet te zijn, maar met een achteruitgang in aantal broedparen van zo’n 30% sinds de jaren negentig wordt die vertrouwde wilde eend opeens veel minder algemeen. Dus komt Vogelbescherming samen met Sovon Vogelonderzoek Nederland in actie en is 2020 het Jaar van de Wilde Eend.

Een exclusief Hollands mysterie

Schrale of rijke zangkunsten, ze worden tegenwoordig minder gehoord. Okay, ons land telt nog steeds zo’n 200.000 tot 300.000 broedparen, maar de afname van 30% is significant. “Dan bekruipt je toch het gevoel ‘verdorie, alwéér zo’n vogel van het boerenland’. Het aantal overwinterende wilde eenden is sinds 1990 zelfs met 40 procent gedaald. In veel Natura 2000-gebieden wordt de norm voor wilde eenden niet eens gehaald”, zegt Ruud Foppen, onderzoeker bij Sovon Vogelonderzoek en Vogelbescherming Nederland.

Foppen vindt het belangrijk om zo snel mogelijk de oorzaken te achterhalen. “Pas dan kunnen we beschermen. Er zijn vreemde dingen gaande. Zo daalt alleen bij ons, en niet in de ons omringende landen, het aantal broedparen en lijkt het kleinere aantal overwinteraars niet te linken aan – zoals je zou verwachten – de klimaatverandering.”

Minicursus Tuinvogels herkennen KNNV 11-01

Den Helder – De KNNV afdeling Alkmaar-Den Helder organiseert op zaterdag 11 januari 2020 een minicursus Tuinvogels herkennen, onder leiding van Klaas Bart en Marinco Lefevere, bij De Helderse Vallei.

Welke vogels zijn er te zien in de tuin? Het verschil tussen de mus en de merel kennen de meeste mensen misschien wel, maar hoe onderscheid je een pimpelmees en een koolmees? En zit er nou een huismus of een heggenmus op de voedertafel?

In samenwerking met Vogelbescherming Nederland geeft de KNNV op 11 januari 2020 tussen 10.00 en 15.00 uur een minicursus tuinvogels herkennen, waardoor deelnemers in één dag tuinvogels leren herkennen én ontdekken hoe ze deze vogels in hun tuin krijgen. In de ochtend wordt een presentatie gegeven over tuinvogels en in de middag volgt een excursie rondom De Helderse Vallei om direct te oefenen met het herkennen van de vogels.

Na deze minicursus kunnen deelnemers succesvol meedoen met de Nationale Tuinvogeltelling in het weekend van 24, 25 en 26 januari 2020. De cursus is geschikt voor volwassenen en deelname is gratis. Deelnemers dienen zelf lunch mee te brengen. Aanmelden kan via 0223 612 555 of www.deheldersevallei.nl/agenda

Veel vliegende deuren!

Elke vogelaar hoopt bij een excursie op een ontmoeting met de Zeearend.   Als er zich één vertoont dan is het dagje vogelen geslaagd.  Zie je er twee dan gaat het dak er af. Ditmaal zag op 15 december 2019 een klein groepje van zes deelnemers aan het begin van de Tringa excursie naar de Oostvaardersplassen  er maar liefst vijf tegelijk!  Dat kon daarna niet meer overtroffen worden… maar was geen reden om dan maar weer naar huis te gaan.  Er was veel onrust onder de eenden en ganzen.  Telkens stegen enorme zwermen vogels op. Heel begrijpelijk met vijf hongerige deuren op rooftocht.  In totaal werden ongeveer 50 verschillende soorten gespot waaronder het nonnetje, de grote zaagbek, veel grote zilverreigers en een matkopmees.  In één van de observatiehutten had een stel uilen wat braakballen achtergelaten. Ze waren erg vochtig en waarschijnlijk kort voor het mensenbezoek “gedropt.”  Aangemoedigd door deze vondst ging het gezelschap via Wieringerwaard terug. Daar zat een clubje van 8 ransuilen in een boom. Een mooi besluit van een bijzondere dag.

Hans Dijkstra

Vogels reageren op klimaatverandering

Op de landelijke SOVON dag van 28 november 2019 kon het publiek uit 32 korte lezingen kiezen. Eén ervan droeg als titel “Onverwachte aanpassingen in broedgedrag als reactie op klimaatverandering” Door de opwarming van de aarde keren bonte vliegenvangers eerder terug uit Afrika. Ze kunnen dan ook vroeger in het jaar beginnen met broeden maar komen dan in oorlog met koolmezen die ook graag een nestkastje gebruiken.  Meestal verliest de kleinere vligenvanger. Omdat sommige vliegenvanger vrouwtjes 20 dagen eerder beginnen met een nest hebben ze vóór ze terug gaan naar Afrika tijd voor een tweede leg. In een andere kast met een andere man.  Dit gedrag kwam in het midden van de vorige eeuw niet voor.

Op 27 november 2019 kwamen ’s avonds een aantal leden van vogelwerkgroepen uit de regio Noord Holland bijeen. Die vogelwerkgroepen zijn als werkgroep lid van SVN (Samenwerkende Vogelwerkgroepen Noord-Holland.)  Een onderdeel van SVN houdt zich bezig met natuurbescherming. Deze werkgroep bestond tot voor kort uit niet veel meer dan drie mensen.  Sinds 27 november besloten een aantal leden van andere vogelwerkgroepen (maar nog niet alle uit de provincie)  toe te treden tot die kleine maar dappere werkgroep. De werkgroep telt nu zes leden en enkele vogelaars toonden belangstelling. Misschien gaan zij ook meedoen.

Waarom een SVN werkgroep Natuurbescherming?  De SVN heeft al jaren een werkgroep Natuurbescherming. Deze werkgroep zet zich in voor natuurbeschermingszaken in Noord-Holland die raken aan de belangen van vogels, direct of indirect.

Een aantal voorbeelden zijn:

• 5 Rechtszaken tegen de door de Provincie verleende ontheffing om Smienten te mogen schieten onder het mom van faunaschade bestrijding. We wonnen alle 5 zaken waardoor er in Noord-Holland nu niet meer op Smienten mag worden gejaagd. Meldt het bij ons (SVN) en/of de politie wanneer u dat toch zou zien in het veld.

Actieplan stikstof Noord-Holland

De natuurorganisaties in Noord-Holland hebben gezamenlijk een actieplan Stikstof Noord-Holland opgesteld. Jullie kunnen het vinden op de website van de SVN op de pagina Natuurbescherming. Over het actieplan is ook een persbericht naar buiten gebracht. Lezers van het Noord-Hollands Dagblad hebben het kunnen lezen in de krant van zaterdag 23 november. Zie deze link voor het actieplan.

Op zaterdag 16/11 ben ik met een groepje mensen naar de Zuidpier van IJmuiden geweest en dat was zeker de moeite waard.

In het begin hadden we een Kanoet die over moest geven; geen idee wat dat zou kunnen zijn. Aan de havenkant een Grote Zee-eend met een IJseend, die even later opvloog. Roodkeelduikers vlogen over de zuidpier. Op het eind was een speelse Bruinvis bezig. Op de terugweg kwamen we nog een Alk tegen, alles in winterkleed natuurlijk. In de duintjes zat een flinke groep Sneeuwgorzen.

Klik op “lees verder”  voor de rest van de plaatjes

Otte W Zijlstra

Stikstofuitstoot: maatschappelijk probleem

Stikstof is een ecologische ramp voor de toch al kwetsbare natuur in Nederland. De vraag die nu voorligt is of de door het kabinet voorgestelde maatregelen ook zullen gaan leiden tot  herstel van de biodiversiteit. In dit verband past de opmerking dat de natuur niet ophoudt bij de geografische grens van Natura2000 gebieden. Ook buiten dit netwerk, op het boerenland, in de stad en in het water, vinden planten- en diersoorten hun weg. Ook daar ondervindt de biodiversiteit schade van de deken van stikstof die over het land uitgerold is. Ook  voor deze natuur moet de stikstofuitstoot omlaag.

Het kabinet heeft nu maatregelen voor de korte en zeer korte termijn  gepresenteerd. Op zichzelf kunnen die een beetje  effect hebben op de stikstofuitstoot…. maar dat effect zal weer teniet worden gedaan door  bouwprojecten die weer vergunningen krijgen. We kunnen nog bij lange na niet spreken van een structureel positief effect op de biodiversiteit en het is daarom afwachten met welke lange termijnvoorstellen het kabinet komt. In haar toelichting sprak minister Schouten over ‘flexibilisering’. Bepaalde natuurdoelen zouden in kleine gebieden onhaalbaar zijn en dus beter elders gerealiseerd kunnen worden. Haar voorganger staatssecretaris Henk Bleker (u weet wel… de man die de PAS verzon) voorkwam indertijd dat kleine natuurgebiedjes via corridors met elkaar verbonden en dus groter zouden worden.  Opmerkelijk is de aankondiging van het kabinet in gesprek te gaan met de Europese Commissie over het aanpassen van de beschermde status van bepaalde Natura2000 gebieden. Het netwerk van Natura2000 gebieden is al de ondergrens waaraan lidstaten zich moeten houden.

Voor wie het niet allemaal begrijpt:

Het stikstof probleem uitgelegd in een podcast bij Vroege Vogels.  Het onderwerp begint na 22:32 minuten

Uitleg van Arjan Lubach 

Op de website van Groen links kunt u een petitie tekenen tegen  deze aanval op het kleine beetje natuur Klik hier voor de petitie

“De Eksterfluisteraar, ware en onware praatjes over een intelligente vogel” door Philip Friskorn

Vogelwerkgroep Den Helder e.o. houdt op vrijdag 22 november 2019 om 20.00 uur een lezing in Galerie Windkracht 13 aan de Weststraat 107-109 te Den Helder. De toegang is €2,00 voor leden en €3,00 voor niet-leden. Tot en met 25 jaar is de toegang gratis.

Door veel mensen wordt de groep vogels behorende tot de kraai-achtigen met een zekere minachting bekeken. In Nederland leven zes vogels die tot deze familie behoren: de Raaf, de Roek, de Zwarte kraai, de Bonte kraai (tegenwoordig een zeldzame wintergast), de Kauw, de Vlaamse gaai en de Ekster. Vooroordelen als Eksters roeien zangvogeltjes uit of zelfs Roeken bijten lammetjes dood en Zwarte kraaien brengen dood en verderf berusten uitsluitend op onwetendheid, vooroordelen en bakerpraatjes. Als je de groep vogels werkelijk bestudeert en je verdiept in de vele wetenschappelijke onderzoeken naar het gedrag van deze vogels zullen alle vooroordelen snel verdwijnen. Kraai-achtigen zijn zeer intelligent, zijn de mens veelal te slim af, ze kunnen tellen, zichzelf herkennen en zelfs personen herkennen.

Natuurfotograaf Philip Friskorn bekijkt kraai-achtigen en met name Eksters al meer dan zestig jaar, te weten vanaf zijn elfde levensjaar. De aanleiding om een beeldverhaal samen te stellen wordt duidelijk in de loop van de lezing. De lezing begint met een korte inleiding over de in Nederland levende kraai-achtigen gevolgd door een beeldverhaal over de Ekster, de nestbouw, de jongen, het verstopgedrag, het volwassen worden en nog veel meer. Beleef het mee in “De Eksterfluisteraar”.

Uilen in het dorp

Op 11 november (St Maarten St Maarten…..koeien hebben staarten) werd ik aangesproken op straat: “Heb je de ransuilen in St Maarten al gezien?  Dat had ik niet, maar mijn nieuwsgierigheid was wel gewekt. Dus in de namiddag van 12 november ging ik naar de Beukenhof in het dorpje nét buiten Schagen waar in een paar berkjes een roestplaats zou zijn.  Zowaar… het klopte!! Terwijl het begon te regenen telde ik acht uitjes. Nadat ik die waarneming had ingevoerd in de obs app op mijn telefoon maakte ik snel een foto. Daarna droogde ik de camera af en stopte hem onder mijn jas. Elektronica houdt niet van water.  De jas die de camera en mij moest beschermen tegen de weergoden kreeg door de camera wat nare kieren en was niet meer spatwater dicht.

Ik houd ook niet van water en ging terug naar de auto.  Na een paar minuten werd het weer droog en leek de zon even door een gat in de wolken te kijken, dus liep ik nogmaals naar de berken om wat foto’s te maken.  Met de zon laag in het westen viel het licht van de verkeerde kant op de uilen.  Ik besloot om de volgende dag in de ochtend als de zon in het oosten staat het nog een keer te proberen.

Vogelverwenkooi handleiding

Een van onze leden van de Vogelwerkgroep Den Helder eo, Ingrid Meijerink, heeft een beschrijving gemaakt hoe een vogelverwenkooi te maken. Zij heeft goed opgelet tijdens de Workshop die wij vorig jaar hebben gedraaid als onderdeel van de Vogelcursus. Wellicht zet het ook u aan om zo een prachtige kooi te maken zodat alleen de kleine vogels van uw voer kunnen genieten?

– geplastificeerd gaasmat 150 breed 62 hoog De gaten zijn 5×5 cm. (Zie * onderaan) (dus niet op een rol want dat is te zwak

– rond buigen met tie-ribs vastbinden. Aan binnenkant een plankje bevestigen zodat je de kooi later hieraan kan ophangen.  Plankje is 40 x 10 (dikte 2cm)

Deurtje  in gaas knippen van 30x 30 Hier kan je het voer naar binnen brengen. Deurtje sluit ik altijd met een stukje binddraad.

2 plastic onderschotels grootste maat. Iets groter dan kooi is ongeveer 50 cm
Gaatjes aan de rand boren met afstand van ongeveer 25 cm . Met tie ribs aan kooi bevestigen. Onderste het liefst met
hersluitbare tie ribs zodat je de bodem af en toe er af kan halen om schoon te maken.

Paar goede takken in de kooi waarop de vogeltjes kunnen zitten. met tie ribs bevestigen

Kooi aan muur of paal bevestigen.

* De platen zijn voor ca 12 eurootjes per stuk bij de Gamma verkrijgbaar. Je hebt ze ook in wit in plaats van groen. De groene zijn wat minder opvallend. De gaten zijn 50 mm en 36 mm in het vierkant. Bij die van 50 mm kunnen spreeuw en grote bonte specht ook wat te eten halen. Dus ik zou 50 mm aanhouden.

Heb wat detailfoto’s gemaakt: Zoals gaatjes in de bovenste schotel zodat je daar een tie rib kan doen om de vetbollen en pinda netjes op te hangen.De onderste schotel is het handigst om op de kop te doen zodat het water er niet in blijft staan en heb ik ivm schoonmaken met hersluitbare tie ribs gedaan.En het moet goed duidelijk zijn dat het een plaat gaas is dus niet op te rol want dat is te dun.

HoogwatertVluchtPlaats telling Balgzand  19 oktober 2019

Afgelopen zaterdag is de maandelijkse HVP-telling op het Balgzand uitgevoerd door Tim Zutt, Leo Hofland en Rudy de Hoog. Er werden bijna 69.000 vogels geteld, waarvan meer dan de helft uit Bonte Strandlopers (38.655) bestond. Andere algemene soorten waren Rotgans (1973), Bergeend (7682), Smient (3350), Scholekster (3161), Zilverplevier (2218), Kanoet (3102) en Wulp (2358).

zondag 20 oktober 2019, 8.00 – 10.30 uur

In het najaar is er volop activiteit in de vogelwereld: veel soorten maken een lange reis om in warmere gebieden te overwinteren. Onderweg stoppen ze om uit te rusten en bij te eten . Eén van de belangrijkste manieren om meer over (trek)vogels te weten te komen is door het ringen van vogels. Vandaag zal vogelringer Klaas van den Berg vogels ringen in Mariëndal. Heeft u altijd al willen weten hoe dit in zijn werk gaat? Kijk dan mee over de schouders van Klaas tijdens zijn werkzaamheden! Let op, wees er vroeg bij, want dan is er het meest te zien! Vanwege deze activiteit is Vogelasiel De Paddestoel (Jan Verfailleweg 620a te Den Helder) geopend voor publiek van 8.30 tot 10.30 uur.

Doelgroep/kosten: iedereen, vooraf aanmelden is niet nodig, de activiteit is gratis en wordt mede mogelijk gemaakt door Landschap Noord-Holland. Op de ringtafel is een donatie pot aanwezig.

Locatie: toegangshek naar struingebied Mariëndal, tegenover parkeerplaats restaurant Duinoord

Vogeltrek op 7 oktober

Weer een leuke trek op maandag 7 oktober,  bij Petten (Korfwater). We werden verrast door weer tientallen Vlaamse Gaaien die op trek waren, mogelijk door voedsel gebrek in het noorden. Misschien komen er ook nog Notenkrakers! De Roosborsttapuit zat vlak bij ons  en gaf een mooi plaatje met een passende achtergrond.

Vogeltrek en Trektellen.

Veel natuurliefhebbers ervaren de maand oktober als een bijzondere maand. De temperatuur is gezakt en de migratie van vogels is zichtbaar. In het najaar vliegen er logischerwijs meer vogels dan in het voorjaar. Alle juveniele vogels die succesvol uit het nest zijn gevlogen, voegen zich bij hun ouders of gaan zelfstandig op pad. Voor sommige soorten verdrievoudigt de populatie. Helaas halen veel vogels hun eindbestemming, zoals bijvoorbeeld de Sahel, niet. Het is een lange en zware reis. Zeker als je slechts een paar gram weegt.

Oktober is bovendien een uitstekende maand om zeldzame vogels te vinden. Een paar dagen straffe wind heeft invloed op de route. Zeker wanneer je slechts een paar gram weegt. Sta op scherp als je buiten loopt. Het is de maand waarin je de vreemdste vogels kunt treffen!

Mary Markx en Nomdo Dijkstra tellen vogels bij de trektelpost Pettemer zeewering.

Dat doen ze via geluid of beeld of beide.  De vogels vliegen boven zee, duinen of bos afhankelijk van de soort.

De tellingen staan op www.trektellen.nl. Zoek naar Pettemer zeewering.

Een verslagje over de tellingen van Mary:

Excursie Texel  15 september

Vanaf de boot zagen we nog een grote stern vliegen.  De meeste grote sterns zijn al naar het zuiden gevlogen. In september  is het spannend om te zien welke vogels al weg zijn en hoeveel wintergasten al gearriveerd zijn.

Op Texel was de eerste stop bij de dijk aan de Amaliaweg. Daar zijn we de dijk opgeklommen en dan lijkt het landschap erg op Petten. Zie foto.

Aan  de zeekant wulpen, tureluurs. Wel erg ver weg.
Vanaf de dijk hadden we mooi zicht op het plasje aan de landkant van de dijk.

De vogelpopulatie in de wereld holt achteruit.

Overal in de wereld worden vogels geteld. Zo ook in de VS. Daar is de vogelstand de laatste vijftig jaar met 29% afgenomen. Het gaat daarbij om de duizelingwekkende  hoeveelheid van drie miljard vogels. Ook in Europa en Afrika neemt het aantal vogels snel af.  Vogels zijn een belangrijke graadmeter voor de kwaliteit van ecosystemen. Ze spelen een rol in het voorkomen van insectenplagen en verspreiden zaden.  Ze worden wel de kanarie in de ecologische kolenmijn genoemd

Met langlopende monitor programma’s, die in de VS al in 1970 begonnen, noteren vogelaars in het voorjaar op vaste locaties welke soorten  in welke hoeveelheden ze tegenkomen. Wat vooral opviel: van de 529 gevolgde soorten namen vooral veelvoorkomende vogels dramatisch in aantal af. 90 procent van de drie miljard verdwenen dieren vielen onder slechts twaalf vogelfamilies, waaronder mussen en lijsters. Dat laat zien, schrijven de onderzoekers van de Amerikaanse Cornell Universiteit in hun publicatie in vakblad Science, dat niet alleen bedreigde soorten in de gaten gehouden moeten worden. Algemene soorten kunnen ook uitsterven. Denk maar aan de trekduif. Van deze Amerikaanse vogel vlogen halverwege de 19de eeuw miljarden exemplaren rond. In 1914 was hij uitgestorven, als gevolg van jacht en ontbossing.                                          De foto toont wat er nog over is van de trekduif.

Balgzandtelling 14 september 2019

Afgelopen zaterdag is de maandelijkse wadvogeltelling Balgzand uitgevoerd door Leo Hofland, Johanna van Dillen-Staal en ondergetekende. Dankzij een gunstig tij, mooi weer en ruim 53.000 vogels een geslaagde telling. Zo werden er 9.684 Wulpen geteld, waaronder het al jaren aanwezige leucistische exemplaar. De in veel landen vastgestelde afname van het aantal broedende Wulpen gaat daarmee (voorlopig?) voorbij aan het aantal doortrekkende en overwinterende exemplaren op het Balgzand.

Witte kerkuilen hebben meer succes dan soortgenoten met donkere veren. Althans, als het volle maan is. Dan laten veldmuizen – hun belangrijkste voedsel – zich makkelijker te grazen nemen. Die ‘bevriezen’ als ze worden belaagd door een uil met witte veren. De kleur van kerkuilen, varieert van wit tot okerkleurig. Uit onderzoek van een internationaal team, gepubliceerd in Nature Ecology & Evolution, blijkt dat de kleur van hun veren invloed heeft op het vangen van een prooi. In nachten met een volle maan vangen witte uilen meer muizen dan uilen met donkere veren. Dat verschil is er niet bij nieuwe maan. In donkere nachten vangen witte uilen evenveel als andere kerkuilen.

LEZING VOGELZANG IN DE MUZIEK door Ton Oudshoorn

Vogelzang is in de loop der eeuwen een geliefde inspiratiebron voor componisten van klassieke en popmuziek geweest. Veel bekende en minder bekende componisten hebben de zang van vogels op de een of andere manier in hun composities verwerkt. Tot in de twintigste eeuw deden ze dit door de zang van vogels via muziekinstrumenten weer te geven (bijv. de koekoek in de Vier Jaargetijden van Vivaldi). Daarna konden ze ook geluidsopnamen in hun composities verwerken (bijv. The Beatles in Blackbird). Met de komst van de computer was het zelfs mogelijk om het geluid van vogels te manipuleren. Het luisteren naar zulke composities leert ons veel over muziek, maar ook over vogelzang. In de lezing worden muziekfragmenten steeds vergeleken met echte opnamen van vogels.

Ton Oudshoorn heeft een fysische opleiding genoten. Hij was eerst leraar in het voortgezet onderwijs, daarna adviseur bij een landelijk pedagogisch centrum.

Zijn grootste hobby’s zijn muziek en vogels. Sinds zijn pensionering in 2007 verricht hij een studie naar de rol van vogelzang in de muziek en geeft hij lezingen onder meer voor ouderenbonden, natuur- en milieuverenigingen. Hij onderhoudt een blog op internet http://vogelzang-in-muziek.blogspot.nl/

Het is een dappere dodo deze Steenuil die prooien pakt soms even groot als hij zelf klein is. Met ruim 20 cm is het de kleinste uil van Nederland, met een gedrongen bouw. Jaagt ook wel overdag (lichte iris) en zit overdag wel te rusten op de dakrand of op een paaltje. Deze Steenuil heeft gebroed in de buurt van Waarland en heeft vier jongen grootgebracht in een boomholte. De meeste Steenuilen worden uitgebroed in speciale nestkasten voor Steenuilen. Wegvliegend herken je ze aan de golvende vlucht.

Komkommertijd   Otte Zijlstra

Het is komkommertijd en dat is in de vogelwereld ook te merken. De broedtijd is voorbij  dus de vogels verspillen geen energie meer om te gaan zingen. Overigens vindt er wel een overgang plaats die voor de onoplettende toeschouwer onopvallend voorbij gaat. Er zijn al weer diverse vogels op weg naar het zuiden. De Gierzwaluw is al vertrokken. Deze honderd dagen vogel, dat is het aantal dagen dat hij hier vertoeft, is al weer op weg naar Afrika. De steltlopers (tureluurs, ruiters etc.) komen vanuit het noorden langs onze kust, verblijven hier een paar dagen om op te vetten en trekken weer door. Zo is momenteel de Regenwulp te beluisteren met zijn kenmerkende Bi-bi-bi geluid.

Bij de slufter op Texel

We (Otte en Tjido) mochten als vogelwachter een weekje (24/7) op het noordelijk deel van de Slufter passen als vogelwacht. Dit deel is voor het publiek gesloten, omdat het een uniek gebied is: kwelder aan de Noordzeekant! De mensen (toeristen)  kunnen wel naar het zuiden lopen langs het duin naar de hoofdingang van de Slufter. Onze belangrijkste taak was Het publiek enthousiasmeren voor de natuur en in het bijzonder de Slufter met zijn specifieke kwelder vegetatie, aangepast aan het zoute water, de zogenaamde halofyten. Het Lamsoor bloeide volop en de het Zeealsum geurde heerlijk. We zaten in de zwarte keet van SBB en fungeerden als de ogen en oren van SBB.

HoogWaterVluchtplaatstelling Balgzand juli 2019

Zaterdag 20 juli is de maandelijkse HVP-telling Balgzand uitgevoerd door Chris van der Vliet, Leo Hofland en Rudy de Hoog.

Er werden ruim 30.000 vogels geteld, waarbij naast Bergeend (1359) vooral verschillende soorten steltlopers alweer flink in aantal waren toegenomen. Zo werden er bijvoorbeeld van Scholekster (2241), Bonte Strandloper (3566), Rosse Grutto (2295), Wulp (7383), Tureluur (4185) en Groenpootruiter (1123) flinke concentraties vogels geteld.

Een geslaagde zondag in Groningen

Met twee auto’s en zeven mensen gingen we zondag op zoek naar vogels en vlinders  in Groningen.

De omstandigheden waren prima, droog zomers weer.

Vrijwel ieder jaar gaan we een keer op excursie naar Groningen, maar het is iedere keer anders, door een combinatie van seizoen en weer.

Zoals gebruikelijk is de eerste stop bij de Lettelberterpetten, een moerasbos in beheer bij het Groninger Landschap. Het ligt net ten noorden van het Leekstermeer.

Daar hebben we een rondwandeling van 2.5 km gemaakt.  Onderweg een observatiehut, waar  oever- en boerenzwaluwen foerageerden, een uitkijktoren met zicht op het Leekstermeer, verder  vooral vlinders, hommels en libellen.

Vlindertuintelling: vlinders herkennen en melden

Helaas gaat het slecht met de vlinders in Nederland. Dit komt omdat er nog weinig bloeiende bloemen zijn. Gelukkig hebben veel mensen bloemen in hun tuin. De Vlinderstichting wil graag weten hoeveel vlinders daar gebruik van maken en roept iedereen op tussen zaterdag 6 juli en 28 juli mee te tellen in de tuin.

Waarom gaat het slecht met vlinders?

Insecten sterven in rap tempo uit, en ook met onze vlinders gaat het niet goed. We zien veel minder vlinders dan 25 jaar geleden. Dat komt vooral doordat hun leefgebied verdwijnt. Vlinders leven van bloeiende bloemen en planten en ook rupsen hebben wilde planten nodig. Maar bloemenweides zijn verdwenen: bebouwd, betegeld of plat gemaaid. Voedselplanten voor rupsen worden steeds schaarser. En ook het gebruik van gif is desastreus voor deze vrolijke vliegers.

Welk strand wilt u ??

Nadat minister Shultz een ballonnetje opliet waarbij de stranden van de Nederlandse kust vogelvrij werden verklaard kwam een groot gedeelte van de natuurminnend Nederland in opstand. Men vreesde grote aantallen strandhuisjes, horeca gelegenheden en dergelijke.  Wie wel eens aan de Belgische kust is wezen kijken snapt meteen hoe desastreus die “vrijheid” is voor de natuur. Uiteraard moet het strand ook voor recreanten interessant zijn. Beachvolley ball, vliegeren, kite surfen, terrasjes kluiven, hengelen,  zwemmen en zonnebaden…. het moet allemaal kunnen. Maar om daar de hele kuststrook mee te belasten gaat veel te ver. Verschillende belangengroepen (horeca, natuurverenigingen, vogelwerkgroepen, ) gingen om tafel zitten en er werd een kustpact afgesproken.   De kuststrook werd op een strandzoneringskaart ingedeeld met gebieden voor recreatie maar ook stranden waar ruimte is voor  natuur zonder friettenten.

Samenwerkende Vogelwerkgroepen Noord-Holland (SVN) wil graag ideeën vernemen die leven bij de vogelwerkgroepen Ze doet de een oproep:

Zaterdag 18 mei is de maandelijkse HVP-telling

uitgevoerd door Chris van der Vliet, Dirk Tanger en Rudy de Hoog.

Er werden ruim 51.000 vogels geteld, waarbij met name Zilverplevier (4.006), Bonte Strandloper (23.267) en Rosse Grutto (14.542) algemeen waren.

Verder waren er nog vrij veel Rotganzen (1801) aanwezig en waren soorten als Zilvermeeuw (1061) en Wulp (905) verhoudingsgewijs algemeen.

Nachtzwaluwtelling op MAANDAG 17 JUNI om 22:30  (Een bericht van Wim de Groot)

Rekening houdend met weersvoorspelling en maankalender is voor a.s. maandag 17 juni gekozen. De nachtzwaluw wordt ongeveer een half uur na zonsondergang actief, wat dan neerkomt op 22:30 starten met tellen. Een mobiele telefoon met gps en een geluidsopname van de nachtzwaluw zijn vereist. Het tellen verloopt als volgt:  Luister of in een gebied met een straal van 400 meter in het duingebied of een nachtzwaluw zich laat horen. Speel 1x het geluid af als het stil blijft.  Luister of er antwoord komt. Indien niet… verhuis dan 400 meter. Wees beducht op verwarring met sprinkhaanzanger en met name rugstreeppad!  Als je twijfelt: maak een korte geluidsopname (kan op afstand, zolang er maar iets te horen valt). Noteer de coördinaten van de plek waar je er eentje hoort en vermeld ook of het zang, roep of andersoortige waarnemingen betreft.  Velen zullen 0 nachtzwaluwen tellen. Bedenk dan dat 0 ook een getal is, en belangrijk om een eventuele toekomstige terugkomst in jouw gebied als trend te kunnen duiden.

Zeventien leden van vwg Tringa hebben het weekeinde van 17 18 en 19 mei doorgebracht in de Achterhoek.  Vier van hen zwaaiden met een camera.  De zeldzame middelste bonte specht werd gespot. Deze wespendief werd op de plaat gezet door Renee.

Meer foto’s zijn te vinden via deze link:  tringaweekeind fotoboek.

Wie een mapje uitkiest kan de foto’s één voor een bekijken maar ook een diavoorstelling afspelen door rechts boven op het goede icoontje te klikken

Excursies naar Marker Wadden komende maanden.

Fogol organiseert vaarexcursies naar de Marker Wadden. Ik ben er op 2 maart naar toe geweest, zie foto’s boot en bord.

Het eiland ontwikkelt zich snel en ligt er nu geel bij; velden vol moerasandijvie staan in bloei en de broedvogels vestigen zich weer (zie foto Fogol). Er staan dan ook veel excursies op de planning de komende maanden om alles te volgen. Bijvoorbeeld:

Zondag 2 juni (nog twee plaatsen)

Of kijk op www.fogol.nl

Europees actieplan biodiversiteit grotendeels mislukt, scherpere afspraken noodzakelijk

De EU ging in 2011 van start met een robuuste strategie die de achteruitgang van de biodiversiteit een halt moest toeroepen. Per 2020 zou de EU aantoonbare stappen hebben gezet naar ecologisch herstel. Uit een analyse van Birdlife International – waarvan Vogelbescherming de Nederlandse partner is – blijkt nu dat daarvan vrijwel niets terecht is gekomen.

In 2011 werden in de EU afspraken over de biodiversiteit gemaakt die in 2020 gerealiseerd zouden moeten zijn: ecosystemen moesten worden hersteld, de natuurwaarden van landbouwgebieden moesten omhoog, de kwaliteit van het zeeleven zou worden aangepakt, invasieve soorten teruggedrongen en er zou meer aandacht komen voor de wereldwijde problemen van de natuur.

Situatie op het boerenland juist slechter

Vervolg:  Renovatie van het kerkje in St Maartensbrug …

…..  heeft de broedplaatsen van gierzwaluwen niet geblokkeerd. Hans Dijkstra: “Ik wist niet beter dan dat de werkzaamheden op maandag 13 mei zouden beginnen. Bij contact met de opdrachtgever op vrijdag 10 mei was me te kennen gegeven dat uitstel tot augustus geen optie kon zijn. Op die 13de mei werd ik benaderd door internet tv-kanaal nhnnieuws.nl met de vraag of ik bereid was tot een interview voor de camera. Dit omdat de renovatiewerkzaamheden aan het dak daar waren stilgelegd. .”     Dat bericht was die ochtend in de Schager Courant verschenen.

Werkzaamheden aan dak kerkje Sint Maartensbrug in broedseizoen

Bericht aan bestuur kerkje ,

Naar aanleiding van een melding heeft Hans Dijkstra, de voorzitter van Tringa contact gezocht met iemand van het bestuur van het kerkje.

dit heeft hij geschreven:

Enkele dagen geleden ontving vogelwerkgroep Tringa van een inwoner in St Maartensbrug het bericht dat u voornemens bent de kerk te restaureren.  Vergunningen zijn verstrekt en  de steigers zijn al geplaatst.  Het wachten is op de dakdekkers.  In mei hoopt u te kunnen beginnen. Deze inwoner meldde ons echter dat er Gierzwaluwen nestelen in het dak.  Vandaag 30 april ben ik even gaan kijken om te constateren dat deze beschermde vogels nog niet zijn teruggekeerd uit Afrika,  maar dat zal niet lang meer duren.  Mijn vraag aan u is:  Hoe denkt u te kunnen voorkomen dat deze beschermde zwaluwsoort wordt verstoord door restauratiewerkzaamheden?  Ik probeerde vandaag twee maal te bellen met R H Braakhekke… maar kreeg geen gehoor.

Met nadruk wil ik u er op wijzen dat de wet op de natuurbescherming krachtens artikel 3.1 stelt dat broedende vogels niet mogen worden verstoord.  Overigens ga ik er van uit dat verstoren niet uw bedoeling is.

Inmiddels zijn de gierzwaluwen weer teruggekeerd bij het kerkje.  Ze kruipen gewoon onder de dakpannen.

De Wet natuurbescherming biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels.

Nesten van gierzwaluwen zijn het gehele jaar beschermd, omdat zij als koloniebroeders elk broedseizoen op dezelfde plaats broeden en daarin zeer honkvast zijn of afhankelijk van bebouwing. De nesten zijn daarom, voor zover ze niet permanent verlaten zijn, jaarrond beschermd. Dat betekent dat nestplekken van de gierzwaluw niet zomaar weggehaald mogen worden.

Bericht van Otte W. Zijlstra

De Ooievaar wordt in de kop van NH ook steeds meer gezien; in het Reestdal  (Drenthe) is het bijna een plaag (de lokale bewoners benoemen het zo). Op een stuk land telde ik er 34. Als die op linie het grasland aflopen dan is er voor ongedierte (en ook jonge weidevogels) geen ontkomen aan. Desalniettemin is het een fraai gezicht: een mooie fris in de kleuren stekende Ooievaar in een pinksterbloemen veld!

Achter de lees meer knop nog wat plaatjes

Mag het een eitje minder zijn?

Eind maart 2019 kreeg ik een telefoontje van gemeente Schagen voor Tringa.  Een ambtenaar wilde weten wat er was afgesproken met de vogelwerkgroep over het “schudden” van ganzeneieren. “Nou.. niets” meldde ik.  Van een afspraak zou ik geweten hebben. Cor Tanis, Tringa lid én werker in de gemeentelijke groenvoorziening, regelde dat soort zaken altijd. Maar Cor is met emeritaat. Ik vroeg of er hulp nodig was…. hetgeen werd bevestigd. Dus stuurde ik een oproep naar de Tringaleden die zich in ruime aantallen kwamen melden bij de gemeentewerf. Mét een journalist van de lokale tv-zender.  Gekleed in oude kleding plus laarzen en gewapend met een emmertje arachide (pinda) olie ging het gezelschap op pad naar de waterberging achter “de Lus”. (Bij de Fok).

Eenden

De Wilde Eend kennen we allemaal: het vrouwtje van de wilde eend is bruin gevlekt en heeft dus wat een saai verenkleed, maar wel functioneel, nl een mooie schutkleur als ze zit te broeden. Het mannetje wilde eend heeft een mooie groene kop en op het staarteind een ‘trekhaak’. De Krakeend is een betrekkelijke nieuwkomer. De laatste jaren zie je bijna meer Krakeenden dan Wilde Eenden!

Mooie vogels in Friesland

In het kader van de Vogelcursus in Nieuwe  Niedorp gaan we natuurlijk ook altijd een keer naar Friesland; niet alleen voor de weidse aanblik van het landschap maar ook omdat ik er ben opgegroeid en de mooie plekjes weet te vinden. Vlak voorbij Koudum zit een Zeearend op een aantal eieren te broeden. De verwachting is dat ze volgende week uit het ei komen. Ze hebben hier een mooi plekje uitgezocht: ten zuidwesten van hun de Morra (water) en ten noordoosten van het paar het stel de Fleussen, ook een water met veel vis.

foto van Jeroen Stel

Lezing IJsvogels door Jelle Harder 19 april 2019

Vogelwerkgroep Den Helder e.o. houdt op vrijdag 19 april 2019 om 20.00 uur een lezing in Galerie Windkracht 13 aan de Weststraat 107-109 te Den Helder

De toegang is €2,00 voor leden en €3,00 voor niet-leden. Tot en met 25 jaar is de toegang gratis.

Lekker laten leggen

Nog even snel de vlinderstruik toppen, de sering bijwerken of de ligusterhaag snoeien. Allemaal vooruitgeschoven klusjes waarvoor we met het naderend voorjaar dan toch de handen uit de mouwen steken. Maar wat nu als er ineens een merelnestje in de klimop zit? Of wanneer er halverwege het snoeien ineens een broedende Turkse tortel opduikt in de hulst?

Broedseizoen en snoeien

‘Vogels broeden van 15 maart tot 15 juli.’ Dat is natuurlijk niet helemaal juist, maar deze data zijn gekozen om het broedseizoen aan te geven. De meeste vogels nestelen, leggen en broeden in die periode. Extra alertheid is dan op zijn plaats! Het is dan ook verstandig om in die maanden niet te snoeien of andere werkzaamheden te verrichten op plaatsen waar vogels kunnen broeden. Want hoewel we soms denken dat er in een boom geen nestje zit, kan het zomaar gebeuren dat er tijdens het zagen in een boom plots een broedende vogel opduikt. Nestjes zijn vaak goed verstopt!

En buiten het broedseizoen

Dat neemt niet weg dat het ook buiten de genoemde periode, altijd raadzaam is om de ogen open te houden bij (snoei)werkzaamheden. Want het is natuurlijk ook niet de bedoeling om vogels die in februari een ei leggen (bosuilen zijn er bijvoorbeeld vroeg bij) of in augustus nog broeden (zoals meerkoeten) te verstoren! En wanneer een Turkse tortel het in zijn hoofd haalt in december een nestje te beginnen op een balkon, is dat net zo zeer beschermd als in mei.

Herkenning IJslandse grutto’s

Otte de Vries wist op een foto de twee ondersoorten van grutto’s vast te leggen die nu de onze plas-drassen en weilanden bevolken. Rechts onze grutto Limosa limosa limosa en links de IJslandse grutto Limosa limosa islandica. IJslandse Grutto’s zijn lastig te onderscheiden van onze broedvogels. Ze zijn iets kleiner, hebben een wat kortere nek en snavel. Maar dit grootteverschil in het veld is erg lastig in te schatten.

In het voorjaar ruien beide ondersoorten grutto’s hun verenkleed naar zomerkleed. Tijdens deze rui vervangen IJslandse Grutto’s bijna alle lichaamsveren. Ze broeden ongeveer een maand later dan onze grutto’s en hebben dus meer tijd om te ruien. Al ruiend naar zomerkleed vallen, vooral bij de mannetjes, de volgende kenmerken op:

• Kleur van de kop, nek en borst is roestrood en donkerder.
• De zwarte bandering op de buik en flanken loopt verder door naar het achterlichaam.
• De grondkleur van de nieuwe schouderveren is vaker dieporanje in plaats van oranje/grijs.
• De nieuwe schouderveren vormen vaak een duidelijk contrast met een grijs vleugelpaneel.
• Zie je eind april nog een groep grutto’s? Dan zijn dit ongetwijfeld IJslandse.

bron: Boerenlandvogelnieuws nr.51 van Landschap Noord-Holland

HoogWaterVluchtplaatstelling Balgzand maart 2019

Afgelopen zaterdag is de maandelijkse HVP-telling Balgzand uitgevoerd door Tim Zutt, Pierre van der Wielen en Rudy de Hoog. Zowel het tij als het weer zaten gedurende deze telling mee, er werden bijna 30.000 vogels aan de telformulieren toevertrouwd.

Het best vertegenwoordigd waren deze dag Rotgans (1292), Bergeend (1733), Pijlstaart (2483), Scholekster (2326), Bonte Strandloper (8991) en Wulp (5799). Kanoeten waren relatief schaars (401) terwijl Zilverplevier (1078), Tureluur (616) en Rosse Grutto (881) voor deze tijd van het jaar in fatsoenlijke aantallen aanwezig waren.

Bijspijkeravond BMP

Jan-Willem Vergeer van Sovon komt op vrijdag 29 maart naar Schagen .

Hij geeft deze avond tips  waar broedvogeltellers wat aan hebben & wordt aandacht geschonken aan lol, nut & noodzaak van BMP.

Ook allerlei praktijkzaken waar tellers misschien tegenaan lopen kunnen dan behandeld worden.

Je kunt natuurlijk ook vragen stellen over problemen die je ondervindt bij inventarisatie of bij uitwerking van de waarnemingen.

De avond wordt gehouden in gebouw De Nieuwe Nes

Schoenmakerspad 1, 1741XM Schagen.

Aanvang:20.00 uur.

Er zijn geen kosten verbonden aan de ze avond.

Werkdag Levende Heg Mariendal 15/16 maart

Hierbij de voorbereidingsbrief voor de NL-doet dag bij de levende heg in Mariëndal ter hoogte van strandslag Duinoord aanstaande vrijdag en zaterdag 15 en 16 maart 2019. Hierin staat te lezen het ontstaan en het nut van deze heg. Ook hoe en welk onderhoud we uitvoeren.

Trek een paar werkschoenen aan en doe wat kleding in laagjes aan want het kan koud zijn maar als je bezig bent warm worden. Er is zon besteld maar of dat lukt? neem dus een regenjasje o.i.d. mee. Beter mee verlegen dan om verlegen. Wij zorgen voor een verbandtrommel, werkhandschoenen, een veiligheidsbril, broodjes, soep Koffie en thee. De bedoeling is dat we blij en heel weer vertrekken. Dus als iets niet lukt, laat je mee helpen of vraag of een ander het doet! En wat vrijdag niet afkomt pakken we op zaterdag weer op. De natuur heeft geen haast, wat vrijdag en zaterdag niet afkomt pakken we op op de natuurwerkdag op zaterdag 2 november.

Fijn als u komt, maar houdt uzelf en de anderen net zo blij als de waterhoenen op een van de foto’s van 24 febr. jl.

Fred van Vliet

Grutto vrouwentekort (Wouter Hoving Volkskrant van 4 maart 2019)

 In China heeft de één kind politiek tot gevolg gehad dat er een groot overschot is aan mannen. Iets dergelijks lijkt ook aan de hand bij de Nederlandse Grutto.  Grutto vrouwtjes overleven slechter dan de mannetjes. Dit sekseverschil is funest voor die monogame weidevogel.  In Nederlandse weilanden broedt ruim driekwart van de volledige West-Europese populatie. Maar hoelang nog? De populatie telde in 2015 nog 33 duizend broedparen. Het afgelopen decennium nam dat jaarlijks met 6 procent af. Dat betekent een verlies van 17% in drie jaar. Een simpel rekensommetje leert dat over 10 jaar van die populatie nog maar 53% over zal zijn. En er is nóg meer slecht nieuws voor de grutto. Het aantal overlevende kuikens in de jaren 2015 en 2016 blijkt volgens het onderzoek drastisch lager dan de voorgaande jaren. Onderzoeker Jelle Loonstra van de universiteit van Groningen noemt het dramatisch: ‘We hebben te maken met een ‘vergrijzende’ populatie. In de februari lezing (2019) bij Tringa van Roelf Hovinga werd klip en klaar duidelijk dat weidevogelvriendelijk boeren alléén niet volstaat.  Onderzoek in Engeland en Duitsland toont aan dat dan óók de vos moet worden bestreden.  Als er niets verandert ziet Jelle Loonstra de toekomst voor de grutto somber in.

Op 18 en 19 februari 2019 maakte Otte W Zijlstra een aantal mooie plaatjes.  De 18de was hij in het Zwanenwater en op Wieringen.  De 19de ging hij over de afsluitdijk naar het in het Lauwersmeer.

18 februari:

“Paar plaatjes geschoten in het Zwanenwater en op Wieringen waar een paar Ransuilen in een dennenboom zaten. De Groenling gaat als een Kruisbek een dennenappel te lijf. Ook de Vink probeert het.” 

Help de weidevogels en meld je aan voor een cursus

Op de dinsdagen 26 februari en 5 maart organiseert Landschap Noord-Holland een basiscursus Weidevogelbeheer in Purmerend en in Abbekerk. Want zoals ieder jaar bevolken kieviten, scholeksters, tureluurs en grutto’s binnen enkele weken de akkers en weilanden van onze provincie. Om deze fraaie soorten van ons landelijk gebied te behouden, kunnen ze wel wat hulp gebruiken. Landschap Noord-Holland is daarom op zoek naar vrijwilligers die hun steentje bij willen dragen en organiseert voor hen een basiscursus ‘weidevogelbescherming’. Tijdens deze cursus maak je kennis met de meest voorkomende weidevogels en word je opgeleid tot echte weidevogelbeschermer.

Foto’s: Grutto van Joke Huijser-Spekken en Kievit van Henk van Bruggen

Blauwe reiger met woelrat

Op vrijdagmiddag een rondje gemaakt[ow.zijlstra]  door de Wieringermeer met de camera in de aanslag. Ik was bijna thuis toen ik een Blauwe Reiger met prooi zag staan; hij mij ook en hij vloog een honderd meter verder van mij af, maar nog steeds binnen mijn mogelijkheden een plaatje te schieten. De woelrat (Arvicola amphibius) ook wel waterrat genoemd, is het slachtoffer. Binnen vijf minuten was hij verdwenen. Ze wegen ca 250 gram dus een mooie prooi voor de reiger in deze winterperiode.

Duiven zijn beter in wiskunde dan mensen als het om kansrekenen gaat         

(Voor u gelezen….. Hans Dijkstra)

In de Volkskrant van 23 januari 2019 verscheen een verbazende kop. “Duiven zijn soms beter in statistiek dan mensen”  “Dat kan niet waar zijn!” dacht ik…. Maar na lezen van het artikel en wat speuren op internet denk ik daar anders over. Het bekendste voorbeeld van een statistiekpuzzel die door mensen massaal fout wordt opgelost, is het driedeurenprobleem (het Monty Hall problem in het Engels). Een quizdeelnemer mag uit drie deuren kiezen: achter één deur staat de hoofdprijs. Zodra gekozen is, laat de presentator zien dat de prijs niet achter een van de twee andere deuren staat en vraagt hij of de deelnemer zijn keuze nog wil veranderen. Het intuïtieve antwoord is dat elke deur een kans van 1 op 3 had en dat wisselen dus niet helpt.  Mensen volharden meestal in de eerste keus….. terwijl wisselen meer kans biedt op de hoofdprijs.   Duiven doen dat beter.  Waarom wisselen de kans op een prijs verhoogt wordt aan het einde van het artikel uitgelegd.

Lezing South Pacific Odyssee door Pierre van der Wielen 25-01

Vogelwerkgroep Den Helder e.o. houdt op vrijdag 25 januari 2019 om 20.00 uur een lezing in Galerie Windkracht 13 aan de Weststraat 107-109 te Den Helder

De toegang is €2,00 voor leden en €3,00 voor niet-leden. Tot en met 25 jaar is de toegang gratis.

Voor zeevogelliefhebbers zijn er twee essentiële reizen, de Atlantic Odyssee en de West Pacific Odyssee. In 2014 wilde Pierre de tweede daarvan aandoen, een boottocht van Nieuw Zeeland naar Japan met onderweg stops op bijzondere eilanden zoals Nieuw Caledonie, de Solomons, de Carolina’s en Bonin. Helaas bleek die trip dat jaar niet op het programma te staan maar was er een alternatieve route die verder oostelijk liep. Dit was een eenmalig experiment dat was gericht op het zien van een aantal extreem bijzondere vogels waarvan er meerdere al tientallen jaren niet meer gezien waren.  Daarnaast was de verwachting dat zij bijzondere zeezoogdieren, mooie koraalriffen, bounty eilandjes en mogelijk zelfs vliegende inktvissen zouden zien. Dat klonk goed…

Twee maanden later vond hij zichzelf terug op een boot in Tauranga in Nieuw Zeeland met om hem heen pinguïns, albatrossen en dolfijnen. Een geweldige start van een onbeschrijfelijke reis langs de Kermadec eilanden, Tonga, Fiji, Vanuatu en de Solomons. We gaan tijdens de lezing deze eilanden bekijken, hun natuur, hun landschappen, de mensen en een hoop bijzondere vogels. Helaas is het wel onvermijdelijk dat  voor een deel van deze soorten de Engelse naam wordt gebruikt, ze hebben namelijk vaak geen Nederlandse naam.

Met een fel blauw kopje is hij veel aantrekkelijker voor de meisjes, maar sommige vogels kiezen liever een slimme partner.   (voor u gelezen  in de Volkskrant        Hans Dijkstra)

De evolutie van een soort tot een betere wordt niet alleen bepaald door dat de meest aangepaste het best overleeft.  Teeltkeus speelt ook een rol.  Een paar jaar geleden bleek uit onderzoek dat een onaanzienlijke pimpelmezen man, waarvoor pimpelvrouwen geen belangstelling toonden,  met make-up aantrekkelijker kon worden gemaakt. Een likje blauwe verf op de kop en…..  plots vielen de vrouwen wel voor zo’n adonis. Darwin vermoedde al dat ook dat pientere mannetjes dieren  de voorkeur genieten van vrouwelijke soortgenoten. Volgens zijn evolutietheorie draagt partnerkeuze op basis van intelligentie bij aan de evolutie van de cognitieve capaciteit van dieren.  Mannelijke grasparkieten worden aantrekkelijker voor hun vrouwelijke soortgenoten door te laten zien dat ze slim zijn.  Dit blijkt uit onderzoek naar de partnerkeuze van deze vogels dat donderdag 10-11 verscheen in Science.    Maar ….hoe kan een dier uitmaken of een potentiële partner slim is?

Waarnemingen vanaf 1 september tot en met 30 november 2018         Door Mario Renden

Het najaar was vrij zacht, zeer droog en zeer zonnig. Najaarsstormen kwamen nauwelijks voor. Er werden wel weer veel schaarse tot vrij zeldzame waarnemingen gedaan maar twitchbare zeldzaamheden waarvoor bij wijze van spreken half vogelend Nederland naar ons werkgebied zou komen ontbraken dit najaar helaas.

Twee koereigers op 25 november langs de Callantsogervaart waren het 11^e en 12^e exemplaar ooit en een nieuwe soort voor de maand november (Conny & Peter Das). Een juveniele steppekiekendief op 13 september over het Refugium was het 5^e exemplaar ooit. Dat dit al de 4^e voor september betreft maakt wel duidelijk dat september de beste maand is om deze soort te zien. De 1^e waarneming van deze soort stamt uit 2015 en sindsdien is het een jaarlijkse soort (Conny & Peter Das). Op 22 november joeg onze 32^e zeearend ooit over de Zandpolder (Medewerker(s) Juttersmuseum Callantsoog).

Kerkuilen  krijgen speciale zitpaal  (van Nico Schouten)

De provincie Noord-Holland plaatste bij wijze van proef zulke palen langs de snelweg A7 en de provinciale weg N242 om de kerkuil te beschermen. De uilen kunnen op de palen gaan zitten waardoor het aantal aanrijdingen  wordt teruggebracht. Volgens de provincie en Kerkuilenwerkgroepen Wieringermeer en Vogelwerkgroep Niedorp kwamen  er tot nog toe  veel kerkuilen om in het verkeer. Ze zitten vaak op de hectometerpaaltjes en vliegen laag in de schemering op jacht naar een prooi welke in de bermen aanwezig zijn. Ze worden door de automobilisten vaak niet gezien.

Op de foto drie leden van de kerkuilenwerkgroep en heel veel ambtelijk toezicht.

Embryo’s   (van Nico Schouten)

Aangetroffen verlaten (bebroedde) kerkuil eieren in nestkast

In een kerkuilen nestkast trof ik een verlaten broedsel aan. Meestal betreft het onbebroedde of vuile eieren. Bij het schouwen viel het mij op dat de eieren niet met licht ( zaklantaarn ) bekeken konden worden. Thuis heb ik de eieren voorzichtig opengesneden met een scalpel. In de eieren bleken embryo’s te zitten in verschillende stadia’s. Mooi zijn de embryo’s te zien met de dooierzak hierbij. Hoe groter/ouder het jong des te kleiner de dooierzak.

Vogels in de tuin

Met “groene” tuinen krijg je vogels in je tuin.    Met wat geluk ook bijzondere vogels, zelfs roofvogels,  zoals de foto’s van Nanning Kaan laten zien.

Al zijn  foto’s zijn gefotografeerd door het raam.  Nanning wil graag weten welke roofpiet hier een kauw te pakken heeft.  Misschien ziet u het meteen?    Kijk bij  “lees meer”  voor de oplossing.

Vreemde krakers van een nestkast voor een kerkuil.  (van Nico Scouten)

Aan de Langereis te Hoogwoud heb ik in 2007 een kerkuilenkast geplaatst in een open kapschuur op een hoogte van 6 meter en tot 2012 heb ik in de kast nog geen broedsel kunnen constateren. In 2012 werd ik door de eigenaar geïnformeerd over een wel zeer apart geval van het ter wereld brengen van jongen. Geen uil o.i.d. maar een zoogdier !
De boerderijkat had de kast ontdekt en heeft er in 2012 een nestje van 2 kittens groot gebracht De bewoners waren de kat al enige dagen kwijt. Toen ze haar weer zagen hebben ze haar gevolgd en kwamen tot de grote verrassing dat ze de kerkuilenkast in klom. Toen ze hierin keken zagen ze de jonge poesjes. Voor de toekomst zullen we maatregelen treffen om de kast zodanig in te richten dat alleen de kerkuil hierin kan broeden. Jammer voor de poes. In 2013 bleek bij controle in de kast waar vorig jaar een kat de nestkast had gebruikt om te jongen baren, er dit jaar een Holenduif op eieren zat. ( kat is overleden )

Vijf maal = scheepsrecht

Vijfmaal heeft hebben de provinciale staten van Noord Holland een proces van SVN, de Samenwerkende Vogelwerkgroepen Noord-Holland, verloren. Inzet was telkens de smientenjacht. Smienten zouden zoveel schade aan landbouwgewassen veroorzaken dat jacht noodzakelijk is. Vijfmaal besloot de rechter dat op smienten jagen niet mag in Noord Holland.

Na het zoveelste succes op linie is SVN bij de provincie op bezoek gegaan met de vraag: “Gaan jullie een volgende keer weer procederen of is het genoeg geweest?”  De provincie heeft na vijf verloren rechtszaken aangegeven dat er geen volgende keer komt.  Vijfmaal een bloedneus was kennelijk genoeg.  Mocht iemand een jager ontmoeten die achter de smienten aan zit dan kan de politie worden gebeld. Die jager overtreedt de wet.

Het was vanochtend echt  koud toen we vertrokken naar IJmuiden. Via het strand naar de pier. Er stond flink wind en dat had ook zijn invloed op de vogels.

Zij zoeken ook de luwte op. Tussen en op de stenen zagen we steenlopers, drieteenstrandlopers. paarse strandlopers en een paar oeverpiepers.

De drieteenstrandlopers zochten duidelijk een beetje luw plekje. Ze zaten dicht op elkaar geplakt op grote steenblokken

Vogelwerkgroep Den Helder e.o. houdt op vrijdag 30 november 2018 om 20.00 uur een lezing over de vogels van Australië. Jacques Gregoire komt hierover vertellen. De locatie is Galerie Windkracht 13 aan de Weststraat 107-109 te Den Helder. Kosten €2,50 p.p. Tot en met 25 jaar is de toegang gratis.  De lezing van Jacques Grégoire gaat over de reizen die de in Amsterdam woonachtige kunstenaar gedurende 28 jaar lang om het jaar door Australië heeft gemaakt.

Door het hele continent heeft Grégoire onderzoek gedaan als kunstenaar naar de invloed van de geologie op de biotoop en daarmee de verspreiding van vogels. Alle vogels die hij heeft gezien heeft hij geschilderd in olieverf op doek. De bij behorende landschappen heeft hij op enorme doeken vastgelegd en deze bevinden zich in binnen en buitenlandse verzamelingen. Door vanuit een ander perspectief naar de vogels te kijken begrijpt Grégoire waarom de soorten op de bepaalde plekken te vinden zijn. Observaties bestaan niet alleen uit het kijken naar vogels maar naar de samenhang met de omgeving.

Lezing over IJsland voor de Vogelwerkgroep Niedorp. (niet leden welkom)

De jaarlijkse lezing van de VWG Niedorp zal plaatsvinden op vrijdagavond 16 november. We beginnen om 20 uur in de Fenixkerk te Nw. Niedorp en die is te vinden aan de Dorpsstraat 179. De toegang is gratis, een kleine bijdrage voor de kosten wordt gewaardeerd.

Een viertal jaren geleden hebben we dit prachtige zelfstandige eiland, wel nauwe banden met het moederland Denemarken, ook bezocht. De boot brengt ons in twee dagen van Hirtshals naar de oostkant van IJsland. We gaan eerst naar het noordoosten en bezoeken daar een vogelrots met duizenden Papegaaiduikers en andere zeevogels zoals Kleine Jagers en Drieteenmeeuwen die ook proberen visjes af te pakken van de wat onhandig lijkende clowneske Papegaaiduikers. We bezoeken de bekende vogelrijke punten en maken ook een uitstapje naar Hùsavik waar de walvistocht begint. Daarna naar het muggenmeer (Mytvatn)  die voor vogels en vogelaars hoog op het lijstje staan. Onderweg diverse groepjes Kleine Rietganzen met jongen. In het westen een dagtocht naar Reykjavik (= Rookbaai) gemaakt.

Scholekster in memoriam  door Otte W Zijlstra

Deze Scholekster is op 10-01-2002 geringd (5367708) op Texel bij De Hoorn door M.L. de Jong uit Den Helder. Na wat omzwervingen op Texel en een uitstapje bij Hippo (Normerven gespot door Wim Tijsen) is deze Scholekster redelijk plaats trouw gebleven. Op een leeftijd van 16 jaar en ruim 9 maanden kwam er een eind aan het leven van deze vogel. Waarschijnlijk gegrepen door een roofvogel op 15 -10 2018 op het Balgzand Kooyhoekschor op een afstand van 16 km van de ringplaats.

Weidevogel bescherming in Polder het Hoekje 2018

Van Henk Post

Na jaren van tegenslag door predatie is het dit jaar ontzettend goed gegaan met de weidevogels in polder het Hoekje in Grote Keeten.  De drie vrijwilligers Fokke Terpstra, Henk Post en Hannie de Wit hebben enorm veel tijd en energie gestoken in het beschermen van de weidevogels en deden dit samen en in goed overleg met de drie boeren ter plaatse die volop hun medewerking gaven.

Invasie….

Van w.g. Otte Zijlstra

De kramsvogels zijn massaal binnen gevallen en doen zich hier te goed aan de rijke bessenoogst na deze prachtige zomer. Trektelpost De Vulkaan (Den Haag) had op woensdag 24 oktober 33.574 Kramsvogels! geteld op een totaal bijna 39.000 vogels. De kou is in het noorden kennelijk in gevallen. Er zaten maar 156 koperwieken bij. Deze Kramsvogel (foto) doet zich te goed aan de meidoorn in ZW Friesland bij Gaast. Ook de Sperwer was actief en had al succes gehad gezien het volume van het krop.

w.g. Otte W. Zijlstra

Nieuws van Otte Zijlstra uit de natuur.

Dat de vogeltrek je soms verbaast en altijd verrassend is ervoer ik op donderdag elf oktober bij Petten. We stonden op twee punten te tellen (vanaf zonsopkomst) om maar niks te hoeven missen van de gigantisch trek van die dag. Op de dinsdag daarvoor was ik er ook geweest en waren aantallen die doortrokken bedroevend laag. Je was blij als je een tiental vogels kon noteren! Nu op die mooie donderdag was het razend druk in de lucht en ze, de andere tellers,  waren blij dat ik mee kon tellen. Meer dan 40.000 vogels konden we vaststellen en dan gaat het alleen om de zichtbare trek vanaf het punt waar we stonden.

Vogeltrek in volle gang. (van Otte W Zijlstra)

Je hebt er niet veel erg in dat er duizenden, ja wat zeg ik honderdduizenden vogels migreren van noord naar zuid elk jaar weer. De voornaamste reden is dat de vogels in noordelijke streken geen voedsel meer kunnen vinden en dus wegtrekken. Door de opwarming van de aarde zie je daar ook verschuivingen in. De Kleine Rietgans, vroeger in de herfst wel met 15.000 exemplaren aanwezig in zuidwest Friesland (mijn geboortegrond) is nu nog maar met enkele duizenden exemplaren aanwezig. De populatie wordt niet minder maar deze ganzen kunnen dichter bij hun broedplaatsen overwinteren en we zien de aantallen in Zweden en Denemarken oplopen.

Balgzand telling in september

Op 15 september jongst leden is de maandelijkse wadvogeltelling van het Balgzand uitgevoerd door Tim Zutt, Leo Hofland en Jordi Frowijn. Er werden ruim 41.000 vogels geteld, met hoofdrollen voor Bonte Strandloper (13.680), Wulp (6062), Bergeend (4377) en Kokmeeuw (2464). Opvallend laag waren de getelde aantallen van Kluut (15), Kanoet (28) en Rosse Grutto (26). Mogelijk is het vrij hoge tij hier deels verantwoordelijk voor geweest, waardoor overtijende stelten gedwongen werden naar elders te verkassen. Opvallend (want veel voor zo laat in het seizoen) waren verder de 798 getelde Lepelaars. Ook soorten als Pijlstaart (1392), Bontbekplevier (357) en Tureluur (838) waren relatief goed vertegenwoordigd. Aan opmerkelijke soorten voorts Slechtvalk (2), Patrijs (11) en Drieteenstrandloper (30).

Alle foto’s zijn gemaakt door Leo Hofland

Carola Schouten: Nederland moet aan de kringlooplandbouw.

Meestal zit het NOS-journaal vol nare berichten. Meestal, maar op 8 september kwam er zowaar een positief nieuwtje voorbij. Onze landbouwminister, Carola Schouten, stelde in dat journaal dat het huidige op kostenverlaging en productieverhoging gebaseerde landbouwsysteem niet langer houdbaar is. Noodgedwongen moet dat plaats maken voor duurzame kringloop landbouw. Dit staat opgetekend in haar landbouwvisie die als ondertitel “Nederland als koploper in kringlooplandbouw” heeft.  Ze ontvouwde haar visie in de stal van hoeve Biesland in Delfgauw tussen kalfjes die bij hun moeder drinken en boerenzwaluwen die vrij in en uit konden vliegen.  Gloort er hoop voor de weidevogels waarvan de aantallen zo drastisch afnemen?

Smientenjacht al weer verboden

Onlangs heeft de rechtbank in Noord-Holland uitspraak gedaan in de beroepsprocedure van Stichting Samenwerkende Vogelwerkgroepen (SVN).   Het beroep was gericht tegen de toestemming van de provincie voor het afschieten van smienten i.v.m. gestelde schade aan landbouwgewassen. Eerder had de rechtbank die toestemming van de provincie al geschorst, omdat de provincie onvoldoende had gemotiveerd dat aan de vereisten voor ontheffing van de verboden van de Wet natuurbescherming was voldaan. Sindsdien heeft de provincie dit gebrek niet hersteld. Ze hield alleen vol dat ze het wel goed had gemotiveerd. En dat de staat van instandhouding bij de smienten op Europees niveau moet worden beoordeeld.

Vrijdag de dertiende

Al jaren ligt er achter “de Fok” in Schagen een voor uitbreiding van het industrieterrein geprepareerd lapje grond.  Toen de voorbereidingen aangaande riolering waterleiding en dergelijken klaar waren brak de economische crises uit. Bedrijven werden voorzichtig met investeren.

Het nieuwe terrein bleef braak liggen en werd afgesloten met een hek. Moeder natuur nam er bezit van. De natuur ging jaren ongestoord haar gang. Zo ontstond een juweeltje aan bloemen insecten en vogels.

Bij de excursie van Tringa naar Groningen …

Een foto impressie van de vogels gemaakt door Koos Bakker.