De kijker op de Pareltjes van Den Helder.
Voor vogelaars is Den Helder een uitstekende plek. Den Helder is gelegen aan de Noordzee, daardoor zijn zeevogels hier geen bijzonderheid. Ook de Waddenzee grenst aan deze stad; het belang en de aantrekkingskracht van dit natuurgebied op bijvoorbeeld vele soorten steltlopers, ganzen en eenden is een ieder bekend. Daarbij en ook daardoor ligt Den Helder op de trekroute van vele vogelsoorten. Vermoeide trekvogels, de kustlijn volgend, komend vanuit hun broedgebieden in het noorden, (Texel) ploffen neer in de struiken juist over de dijk en in de smalle duinstrook langs de zee. De steltlopers kiezen voor het voedselrijke Balgzand om daar op te vetten alvorens hun reis te vervolgen. In het voorjaar, als de vogels de omgekeerde route volgen zien we hetzelfde beeld.. De kans om vele, al dan niet trekkende, vogelsoorten te treffen is dus erg groot. En dan hebben we het nog niet over de vogelsoorten welke door de zeetrektellers worden opgetekend. Dit zijn veelal vogels welke verder uit de kust trekken en jagen en daardoor vaak niet worden opgemerkt. (zie het item over zeetrektellen elders op deze site).
Kortom: Den Helder en omgeving is een prima plek om vele soorten te zien. De Vogelwerkgroep “Den Helder en omstreken” heeft een folder uitgegeven waarop alle vogels welke zijn waargenomen in de periode vanaf 12 februari 1982 tot en met 31 december 2022 zijn genoteerd. (De lijst van Mario) Dit in het werkgebied van de Vogelwerkgroep. Deze folder is verkrijgbaar bij het bestuur van de VWG.
Hieronder geven wij een aantal vogelrijke plaatsen aan in Den Helder en omstreken; zogenaamde “Pareltjes”; welke goed bereikbaar zijn en waar u kans hebt een of meerdere soorten van “de lijst van Mario” te treffen.
De kijker op: de Balgzandpolder
In januari 2001 werd de bestaande dijk tussen het Balgzandkanaal en het Balgzandpoldertje over een lengte van ongeveer 50 meter weggehaald, het water uit het Balgzandkanaal zette een deel van het circa 9 hectare grote gebied onder water. Daarmee werd de laatste hand gelegd aan de inrichting van een nieuw natuurgebied van bedenker Meindert Otter. Op deze manier ontstond een extra hoogwatervluchtplaats voor de wadvogels. Aan de kant van de Oostoeverweg is een kijkscherm geplaatst van waar achter het poldertje mooi kan worden bekeken en vogels op relatieve korte afstand zijn te bewonderen.
Het kijkscherm in de Balgzandpolder.
Veel vogelaars komen van heinde en verre naar deze vogelspotplaats en elke dag zijn er wel vogelspotters aanwezig bij het scherm. Daarmee staat deze locatie in de top van de mooiste vogelspot-plekken, niet alleen in ons werkgebied, maar ook nationaal gezien. Maar het vogelkijkscherm is inmiddels niet meer de enige kijkplek, eerder werd er al iets oostelijker een kijk/fotohut onder de grond en op water niveau gebouwd. Via het maken van een afspraak met de beheerder van het gebied: Landschap Noord Holland,; kan men hier gebruik van maken. Klik op de link voor meer informatie. Huren van de fotohut
De “Broedrots”.
In 2017 werd het Balgzand poldertje nog weer aantrekkelijker gemaakt voor vogels met de aanleg van een “broedrots” door Vries & van der Wiel in samenwerking met de gemeente Den Helder en Landschap Noord Holland. De Broedrots in het Balgzandpoldertje bij de Kooij en op Oostoever is een unieke vogelbroedplaats geworden. En ook in de Nederlandse vogelbegrippen een unieke plaats omdat de vogelrots bescherming voor de broedende vogels biedt tegen o.a. de vos. Overigens hebben roofvogels de gedekte tafel ook ontdekt en ook die gaan af en toe te shoppen. Maar omdat er zoveel vogels broeden maakt die enkele roofvogel weinig schade. Sinds vorig jaar broeden op de rots vele soorten vogels waaronder visdieven, kokmeeuwen, scholeksters, kluten, kieviten, kleine plevieren, wilde eenden, noordse sterns, zwartkopmeeuwen enz. En in de opstaande wand broeden meer dan honderd oeverzwaluwen.
De broedrots. Foto boven vanaf kijkscherm genomen
En het werd allemaal nog prachtiger voor de vogelliefhebbers met de bouw van een vogelkijktoren iets noordelijker van het kijkscherm. De toren heeft twee kijk-verdiepingen en vanaf de bovenverdieping heeft men een prachtig uitzicht over de vogelrots.
Links: vooraanzicht van de vogelrots, in de hoog opstaande kant broeden oeverzwaluwen. Rechts: de vogelkijktoren.
Maar we eindigen weer met het kijkscherm omdat hier achter vandaan ook vele zeldzame of bijzondere soorten zijn gespot. En dan denk ik aan de terekruiter, breedbekstrandloper, grote franjepoot, visarend, grauwe franjepoot, poelruiter, bonaparte strandloper, reuzenstern, zwartkopmeeuw en nog velen die mij zo niet te binnen schieten. Met een bezoek aan de Balgzandpolder kan de liefhebber dan ook flinke tijd zoet zijn als men alle drie de spot-locaties bezoekt.
 |
 |
 |
 |
| Breedbekstrandoper | Grote franjepoot | Poelruiter | Terekruiter |
Hierboven enkele in de Balgzandpolder waargenomen bijzondere soorten.
Bereikbaarheid: De vogelkijkplekken bij de Balgzandpolder zijn met de auto gemakkelijk bereikbaar en een auto kan men parkeren bij het kijkscherm, maar ook bij de uitkijktoren 70 meter verderop. Het adres is: Oostoeverweg 1786 PT Den Helder.
Tekst en foto’s:: Henk Post.
De kijker op: de Huisduinerpolder.
De Huisduinerpolder is een rustig weidegebied met een paar moerasjes. Het poldertje werd voorheen gebruikt voor kleiopslag, maar is nu vooral bedoeld als hoogwatervluchtplaats voor wadvogels. Kustvogels als paarse strandloper, drieteenstrandloper, tureluur en steenloper zoeken bij laagwater voedsel aan de zeekant van de dijk. Maar bij hoogwater komen ze naar deze polder. Andere vogelsoorten zoals waterhoentjes, sneeuwgorzen en rotganzen komen hier ’s winters naar voedsel zoeken. In het voorjaar zijn hier weer andere vogels actief, kleine karekiet, tureluur en slobeend bouwen hier hun nest. Zo komen er door het jaar heen veel verschillende vogelsoorten in dit gebied. De Huisduinerpolder is een hoogwatervluchtplaats, broedgebied en foerageerplaats in één. In het gebied groeien ook nog eens bijzondere planten zoals watermunt.
Dwaalgasten of bijzondere soorten tref je er ook wel eens aan, immers het gebied ligt aan de kust en op de trekroute. In de groep rotganzen worden vaak zwarte of witte rotganzen gezien. En soms wordt er een jagende velduil gezien. Ook zomertalingen en een zwarte ibis herinner ik mij in de polder. Hierboven ziet u de manege en niet te zien de boerderij van Tesselaar welke beiden mede een agrarische functie vervullen in het gebied..
 |
|
 |
 |
| Zwarte rotgans | Witbuikrotgans | Kleine karekiet | Slobeend (vrouw) |
Hierboven de zwarte rotgans en daarnaast de witbuikrotgans. Beiden zijn ook wel langs de zeekant te zien wanneer ze foerageren op de pieren en langs het water.
Bereikbaarheid: Je kunt af en toe even langsfietsen om het gebied en de prachtige vogels te bezichtigen. Je kunt het gebied goed overzien vanaf de Grasdijk, maar ook vanaf de Helderse Zeewering. Daarnaast kun je ook een kijkje nemen bij vuurtoren Lange Jaap, dit is de hoogste gietijzeren vuurtoren van Europa.
Tekst en foto’s: Henk Post.
De kijker op: de Grafelijkheidsduinen.
Een mooi natuur- en vogelgebied tussen Huisduinen en nieuw Den helder zijn de Grafelijkheidsduinen met de Harmplas in het midden van het gebied. Aan de westkant loopt een mooi fietspad tot aan Huisduinen en ook aan de Oostkant kan men vanaf het fietspad een blik werpen in het gebied. Aan de noordkant loopt een wandel- en fietspad door de duinen.
In de Harmplas zwemmen vaak geoorde futen. In de duinen wordt nog wel eens een velduil gespot. En in de trektijd doen ook de beflijsters steevast het gebied aan. Maar vooral in de bosjes langs het fietspad worden zeldzaamheden gespot. Zo herinner ik mij de aziatische roodborsttapuit, baardgrasmus, grauwe klauwier, bruineboszanger en ongetwijfeld zullen er nog meer bijzondere soorten zijn waargenomen. Overigens kan men via een Fiets/wandelpad ook aan de noordkant van Nieuw De Helder dus van de oostkant door de duinen naar Huisduinen fietsen. En dan komt men uit bij fort Kijkduin ook een mooie spotplaats van vogels. Op bijgaande zwart-wit foto’s een beeld van het duingebied.
 |
 |
 |
 |
| Aziatische roodborsttapuit | Baardgrasmus | Geoorde fuut | Blauwborst |
Hierboven: bijzondere “gasten” van de Grafelijkheidsduinen.
Bereikbaarheid.
Als men met de auto komt, dan kan men de auto parkeren aan het begin van het Hengstepad in Nieuw-Den Helder, of men kan naar Huisduinen rijden en daar parkeren bij fort Kijkduin. Zie rode P op kaart hieronder.
Tekst en foto’s: Henk Post.
De kijker op: De Groene Slenk.
Ja hoe noem je zoiets een slingerende water riviertje door verschillende woonwijken in Julianadorp en wel vanaf de Foreestweg tot aan de Callantsogervaart. Het watertje loopt dus door Middelzand, Doorzwin, Kruiszwin, Zwanenbalg en ook nog langs Vogelzand Zuid (zie bijgaande kaart). Aan weerszijden lopen fiets- en wandelpaden evenals vele struwelen en bomenrijen. Ook telt het gebied enkele eilandjes en poeltjes en grotere en kleiner vijvers. Ook de waterpartijen in Doorzwin staan in verbinding met de Slenk. Kortom een gebied waar een vogelaar het hele jaar door aan zijn/haar trekken kan komen. In de wintermaanden foerageren er vaak groepjes staartmezen, barmsijzen, sijzen, kepen en vinken. Ook de koperwiek is een vaste wintergast en soms ook goudhaantjes en groenlingen. En heel bekend is het gebied vanwege de pestvogels die soms wekenlang in de omgeving van de Slenk vertoeven en foerageren op de verschillende bessenstruiken. Sinds 2020 broedt ook de boomvalk aan de Groene Slenk en tot nu toe in een oud kraaiennest.
Langs de rode lijnen slingert zich de Slenk
Belangrijk is dan ook dat de biotoop van o.a. hoge bomen in stand blijft langs de Slenk. Want ieder winter is het toch weer billenknijpen als er massaal gekapt en gesnoeid wordt in de wijken en langs de Slenk. Wintergasten die ik bijna zou vergeten zijn de waterral en de ijsvogel. In sommige jaren worden er wel eens vier tot zes ijsvogels geteld. Een enkele keer strijkt er een dwaalgast neer zoals een kleine alk en kuifaalscholver van enkele jaren geleden. De grote zaagbek wil ook nog wel eens de Slenk aandoen. Hierboven twee waterpoeltjes als zijgebiedje van de Slenk. De afgelopen winter gebruikten de vogels dit veelvuldig als drinkplaats en mooie soorten als kepen en sijzen waren daar weken achter elkaar te zien. Behalve dat de Groene slenk tot nu toe een mooie habitat is voor veel vogels, is het gebied ook een hondenuitlaat gebied. En door de enorme toename van het aantal hondenbezitters, neemt ook hierdoor de druk toe op het gebied en vooral als sommige mensen de honden niet aangelijnd houden. De vele hondenpoep die er ligt zorgt ervoor dat het de grootste moeite kost voor een vogelaar om er niet in te stappen als die naar een vogel kijkt en daarbij even niet op de grond let.
 |
 |
 |
 |
| Ijsvogel | Barmsijs | Waterral | Pestvogel |
Hierboven bijzondere wintergasten van de Groene Slenk.
Bereikbaarheid:
Langs de Groene Slenk loopt een wandel- en fietspad. Als men met de auto komt dan kan men parkeren bij winkelcentrum Drooghe Bol of parkeren in een straat van de omliggende wijken Doorzwin en Kruiszwin is ook mogelijk.
Tekst en foto’s: Henk Post.
De kijker op: de Kanoroute.
In de rubriek de kijker op vogelspotgebieden richten we de kijker ditmaal op de Kanoroute. De Kanoroute; het woord zegt het al: is een vaarroute voor kano’s en of andere watervoertuigen. Maar als vogelaar bedoelen we natuurlijk het fietspad welke langs de Kanoroute loopt. Het fietspad begint aan de Doggersvaart en loopt dan langs Mariëndal richting Middenvliet. Aan weerszijden van de route liggen de bollenvelden en als we de Middenvliet oversteken richting de van Foreestweg liggen daar ook nog bollenvelden met aan het einde aan de rechterkant Noorder Sandt en bungalowpark de Zandloper. Aan het einde aan de linkerkant (oostzijde) is sinds enkele jaren een boerencamping gevestigd. Het aantrekkelijke voor vogelaars zijn de bollenvelden waar men veldleeuweriken, gele kwikstaarten maar ook patrijzen kan waarnemen. Soms is er ook een kwartel te horen.
In het riet van de Kanoroute broeden kleine karekieten en langs de oevers vele meerkoeten, waterhoentjes en wilde eenden. Verder staan de geïnundeerde bollenlanden langs de route ook bekend om bijzondere steltlopers zoals grauwe franjepoot, gestreepte strandloper enz. Als je langs de Kanoroute fietst is de kans om een roofvogel te spotten zeer groot. De buizerd en torenvalk zeer zeker, maar ook de bruine kiekendief zie je er in de trektijd regelmatig. De slechtvalk en boomvalk jagen in het landelijke gebied en ook de kerkuil wordt er wel eens gezien vanwege een aanwezig broedpaar aan de Middenvliet. De boerenzwaluw tenslotte mogen we niet vergeten, want velen broeden bij bollenkwekers en foerageren boven het water van de Kanoroute. In de enkele bosschages langs de route treffen we de zangvogels aan waarbij soms overwinterende geelgorzen.
Steltlopers
De kanoroute loopt midden door de bollenvelden. Jaarlijks staan er altijd welke enkele gedurende zes weken of meer onder water. Deze inundatie landjes zijn zeer gewild bij steltlopers en andere watervogels.
 |
 |
 |
 |
| Grauwe franjepoot | Gestreepte strandloper | Jagende bruine kiekendief | Paartje kleine karekiet |
Let goed op langs de Kanoroute: mogelijk kom je één van deze soorten tegen.
Bereikbaarheid
De Kanoroute loopt vanaf de Doggersvaart via de Middenvliet naar de van Foreestweg en ernaast loopt een fietspad evenwijdig aan de vaargeul. Hoewel er geen specifieke parkeerplaatsen voor auto,s zijn, kan men eventueel parkeren aan de Doggersvaart of aan de Middenvliet. Aan het begin bij de Doggersvaart, grenst het fietspad aan Mariëndal en hier is ook een kijkscherm geplaatst met uitzicht op dit natuurgebied. De rode lijn geeft de fiets- of wandelroute aan langs de kanoroute.
Tekst en foto’s: Henk Post.